عوامل بیماری زای قارچی که گیاهچه چغندرقند را مبتلا می کنند، اغلب به گیاهچه میری، سیاه شدن ریشه و یا از پا افتادگی معروف می باشند. گیاهچه میری از بیماری های مهم است زیرا در میزان سبز شدن بذر قابل توجه می باشد و از نظر هزینه و زمان لازم برای زارع جهت واکاری مزرعه مهم می باشد، بنابراین در فاصله کاشت و جوانه زنی بذر و بیرون آمدن از خاک، گیاهچه میری ممکن است به صورت های زیر وجود داشته باشد:
- پوسیدگی بذر که بذر قبل از جوانه زنی در خاک دچار پوسیدگی می شود.
- گیاهچه میری قبل از سبز شدن که بذر جوانه می زند ولی از خاک بیرون نمی آید و می میرد.
- گیاهچه میری پس از سبز شدن
-
پوسیدگی ریشه و طوقه
در گیاهچه ای که تازه سبز شده است و مقداری هم رشد کرده است دیده می شود. فاصله زمانی مرگ گیاهچه پس از سبز شدن با پوسیدگی ریشه و طوقه گیاهچه از نظر زمانی زیاد نیست و بسته به شرایط خاک و منطقه حدود ۱۵-۲۰ روز می باشد..
سبز نشدن یا کچلی ردیف کاشت چغندر به دلایل مختلفی می تواند باشد و بلافاصله نباید به قارچ مشکوک شد . مثلا:
- شرایط محیطی، خصوصا اگر بذر تک جوانه ای (monogerm ) باشد.
- کم بودن قوه نامیه بذر
- خاک، سله بندی و عدم امکان سبز شدن بذر گاهی بذوری که از خاک بیرون می آیند در اثر ضعف گیاهچه، قارچ هایی مانند Pythium به آنها حمله می کند و باعث مرگ آن ها می شوند.
قارچ های زیر عموما باعث گیاهچه میری چغندرقند می شوند:
- Pythium ultimum ، aphanidermatum (شکل ۱-۱)
- Rhizoctonia solani شکل (۱-۳)
- Aphanomyces cochlioides (شکل ۱-۲)
- phoma betae
شکل۱-۱ نشانه های گیاهچه میری در اثر Pythium شامل قهوه ای شدن، آبسوختگی، یک هفته پس از جوانه زنی
شکل ۱-۲ A- نشانه های گیاهچه میری در اثر Pythium شامل قهوه ای شدن، آبسوختگی، یک هفته پس از جوانه زنی
B- تولید بیش از حد ریشه های جانبی روی گیاهچه چغندرقند در اثر آلودگی Apharomyces
C- در طول دوره های خشک، گیاهچه ها و گیاهان مسن آلوده به Aphanomyces تولید ریشه های زخمی و بد شکل می کنند.
گیاهچه میری ممکن است در اثر یک یا چند عامل از عوامل فوق ایجاد شود. در ایران هر دو گونه Pythium مهم هستند
ولیP. aphanidermatum مهم تر هست وR. solani نیز در تمامی مناطق چغندرکاری ایران در خاک وجود دارد .
شکل ۱-۳ علایم Rhizoctonia solani روی گیاهچه چغندرقند هنگامی که بخش بالایی ریشه دچار پوسیدگی می شود. گیاه سالم در سمت چپ قرار دارد.
منبع:کتاب بیماری های گیاهان زراعی ایران
نویسنده: دکتر بهرام شریف نبی
دیدگاهتان را بنویسید