اهمیت کوسه ها برای بقای دریاها و اقیانوس ها
در این بخش از دی مگ برای آشنایی با اهمیت کوسه ها برای بقای دریاها و اقیانوس ها با ما همراه باشید.کوسه ها در اکوسیستم های دریاها گونه ای کلیدی (keystone species) محسوب می شود.بنابراین اهمیت کوسه ها نه تنها صرفا از نظر جنبه های حفاظتی است،بلکه بقای بسیاری از گونه ها در دریاها و اقیانوس ها به آن ها بستگی دارد.منقرض شدن و کم شدن جمعیت آن ها به به صورت غیر مستقیم بر روی اقتصاد،تجارت و سلامتی دریا ها و اقیانوس ها اثرگذار هستند.
اهمیت کوسه ها در سلامت زیستگاه
کوسه ها در جلوگیری از شکوفایی جلبک های سمی یا کشند قرمز (Red tide) اثر گذار هستند.کوسه ها با تغذیه از ماهی های بزرگ و جانوران بزرگ در اکوسیستم های دریایی باعث تعدیل جمعیت آن ها می شوتد.در غیاب کوسه ها آبزیان دریایی بزرگ از تمامی ماهیان کوچک تغذیه می کنند که منجر به شکوفایی جلبک های سمی در اکوسیستم های دریایی و اقیانوس ها می شوند.
آن ها از اهمیت بالایی در حفظ و بقای آبسنگ های مرجانی در دریاها برخوردار هستند.بقای بسیاری از زیست مندان دریا وابسته به آبسنگ های مرجانی است. تعدادی از گونه های جانوری از صخره های مرجانی تغذیه می کنند.کوسه ها با تغذیه از آن ها بر حفظ صخره های مرجانی اثرگذار هستند.کوسه ها به عنوان گونه های شاخص سلامث زیستی(Indicator species) شناخته می شوند.حضور و وجود جمعیت های مناسب آن ها در اکوسیستم نشان دهنده سلامت آن زیستگاه است.
رژیم غذایی در کوسه ها با توجه به نوع کوسه ها بسیار متفاوت است به عتوان مثال گونه هایی نظیر کوسه های نهنگی(Rhincodon typus) و کوسه ها ی آفتاب خوار (Cetorhinus maximus) که به ترتیب بزرگ ترین کوسه های دنیا هستند،منابع غذایی آن ها تنها پلانکتون ها هستند و یا گونه هایی نظیر کوسه های اره ای (Pristiophoriformes) برای شکار گونه های مختلف آبزیان در بستر دریا تکامل یافته اند.همچنین گونه هایی از کوسه ها نظیر کوسه ببری(Galeocerdo cuvier) از منابع مختلفی تغذیه می کنند تمام این موارد سبب حفظ تنوع زیستی و برقرای تعادل در اکوسیستم می شود.
اهمیت کوسه ها برای بقای دریاها و اقیانوس ها _ نبود کوسه ها و کاهش جمعیت آن ها می تواند بر وقوع کشند قرمز اثر گذار باشد
اهمیت کوسه ها برای بقای دریاها و اقیانوس ها _ اهمیت گونه های مختلف کوسه در زنجیره غذایی در تصویر
اهمیت کوسه ها در صنعت ماهیگیری
کوسه ها در بقای جمعیت گونه های ارزشمند اقتصادی نظیر انواع مختلفی از گوش ماهی(صدف های خوراکی)،گونه های مخنلفی از ماهیان ارزشمند از نظر اقتصادی نقش دارند.در صورت صید بیش از حد گونه های مختلف کوسه در میزان صید تجاری از درباها و اقیانوس ها اثرات نامطلوبی خواهند داشت.ارتباط مستقیمی بین صنعت ماهیگیری و حضور کوسه ها در اکوسیستم های دریایی وجود دارد.
تجارت و صید کوسه ها
کوسه ها از نظر ارزش های پزشکی نیز حائز اهمیت هستند.با توجه به آن که روغن استخراج شده از کبد کوسه ها می تواند در درمان سرطان اثرگذار باشد تعدادی مختلفی از کوسه ای به این منظور صید می شوند.تعدادی از کوسه ها از نظر غذایی ارزشمند هستند و قسمت هایی از دم و باله های آن ها از نظر تجاری استفاده می گردند که یکی از عوامل کاهش جمعبت گونه های زیادی از کوسه ها در دریاها برداشت بی رویه از آن ها است.
خوراک بال کوسه
گونه هایی از کوسه نظیر انواع مختلقی از کوسه های سر چکشی (Sphyrnidae)، کوسه ماکو (Isurus spp) ،کوسه آبی (Prionace glauca) به علت درست شدن نوعی سوپ به نام سوپ باله کوسه(Shark fin soup) صید می شوند.صیادان بعد از صید کوسه ها و قطع کردن باله های این کوسه ها در حالی که زنده هستند آن ها در دریا رها می کنند.این گونه ها با وضعیت بسیار بدی در اعماق دریا با این روش صید از بین می روند.قابل توجه است تعدادی از گونه های کوسه به دلیل سمی بودن مورد مصرف قرار نمی گیرند.
سوپ بال کوسه
آیا تمامی کوسه ها خطرناک هستند؟
حمله کوسه ها به انسان سالیانه ۷۲ نفر در سطح جهان گزارش شده است، از این تعداد در حدود ۶ تا ۸ نفر به طور متوسط به وسیله کوسه ها در سال کشته می شوند.در حالی که سالیانه در حدود ۱۰۰ میلییون کوسه در سال در سطح جهان توسط انسان ها کشته می شوند.کوسه بزرگ سفید،کوسه ببری،کوسه باله سیاه کوچک،کوسه ببری شنی و کوسه سرچکشی بزرگ به ترتیب بیش ترین آمار حمله به انسان از آن ها گزارش شده است.
کوسه ماهی های خلیج فارس
در دریای عمان و خلیج فارس در حدود بیش از ۶۰ گونه کوسه گزارش شده است. بیش تر گونه های کوسه در کشور در لیست IUCN نزدیک به تهدید (NT) و آسیب پذیر(VU) ثبت شده اند.
خانواده هایی از کوسه ماهیان که در دریای عمان و خلیج فارس در کشور ثبت شده اند :
- تمساح کوسه ها (Pseudocarchariidae)
- کوسه های تازی ( Triakidae)
- کوسه نهنگیان (Rhinocodontidae)
- کوسه ماهیان عمقی (Stegostomatidae)
- گربه کوسه های پشت باله (Proscyliidae)
- اره کوسه ها (Pristiophoridae)
- سفید کوسگان (Lamnidae)
- کوسه های گاوی (Hexanchidae)
- کوسه ماهیان مرموز(Hemigaleidae)
- گربه کوسه ماهیان (Hemiscyliidae)
- کوسه های خاردار(Echinorhinidae)
- کوسه های بادبادک باله (Dalatiidae)
- کوسه ماهیان سرچکشی(Sphyrnidae)
- کوسه ماهیان دم دراز (Alopiidae)
- کوسه ماهیان درنده (Carcharhinidae)
- کوسه ماهیان فانوسی (Etmopteridae)
- کوسه ماهیان پرستار (Ginglymostomatidae)
کوسه سرچکشی ایران_ در ایران ۴ گونه از خانواده کوسه ماهیان ثبت شده و ههمه آن ها از وضعیت مطلوبی برخودار نیستند.
کوسه ببری
حفاظت از کوسه ها
تعدادی از استراتژی ها حفاظتی از کوسه ماهیان عبارت اند از:
- اولویت بندی گونه های آسیب پذیر تر و در خطر انقراض به منظور جلوگیری از صید و برداشت
- افزایش آگاهی عمومی افراد از اهمیت این گونه های ارزشمند و کاهش تقاضا از صید آن ها
- زیستگاه های حفاظتی در دریا ها به منظور مدیریت حفاظتی این گونه ها و افزایش جمعیت آن ها صورت بگیرد.
- مدیریت صید های تجاری و کاهش صید ضمنی ترال مخصوصا ترال میگو
- حیات بسیاری از گونه های دریایی وابسته به کوسه ها هستند و بقای آن ها تضمین کننده سلامت اکوسیستم های اقیانوسی ودریایی است.
- کاهش خرید و عدم استفاده از محصولات حاصل از کوسه ها
- افزایش آگاهی صیادان و ماهیگران محلی و بومی
- افزایش آگاهی از طریق رسانه ها و فضای مجازی
- افزایش بازیافت و کاهش میزان آلودگی دریا ها
منابع:
- . Sharks of the world: a complete guide. Princeton University Press, 2021
- www.fishbase.ir
- europe.oceana.org
- www.americanoceans.org
بسیار عالی و پرکاربرد