تغییرات تکنولوژی در کشاورزی و چگونگی پذیرش نوآوری در آن

انواع تغییرات تکنولوژی:

تغییرات تکنولوژی میتواند به سه صورت وجود داشته باشد:

۱- تغییر تکنولوژی به صورت خنثی 

۲-  تغییر تکنولوژی به صورت سرمایه طلب (کاراندوز) 

۳- تغییر تکنولوژی به صورت کار طلب (سرمایه اندوز)

در صورتی که تغییر تکنولوژی کار طلب و سرمایه اندوز باشد موجب افزایش بازده نهایی نسبی نیروی کار می گرددد و اگر سرمایه طلب باشد باعث افزایش بازده نهایی نسبی سرمایه می گردد. البته باید اذعان داشت که تغییر تکنولوژی کار طلب موقعی می تواند با کاهش هزینه، ایجاد درآمد نماید که نیروی کار ارزان به طور نسبی در دسترس باشد و تکنولوژی سرمایه طلب موقعی می تواند موجب افزایش در آمد گردد که سرمایه ارزان به طور نسبی در دسترس باشد. بنابراین تغییرات تکنولوژی در کشاورزی راهی است که ضرورت پیمودن آن برای کشورهای در حال توسعه به ویژه وقتی دارای رشد جمعیت بالایی هستند اجتناب ناپذیر است.

گسترش تغییرات تکنولوژی:

سرعت گسترش تغییرات تکنولوژی به عواملی همچون درجه پذیرش و به کار گیری آن در جامعه کارایی سیستم آموزشی و ارتباطات، هزینه تکنولوژی جدید و کهنگی تکنولوژی وابسته است. تغییر تکنولوژی در کشاورزی زمانی رخ خواهد داد که شیوه های گذشته تولید دگرگون شوند و این دگرگونی در تمام عرصه های کشاورزی اعم از زراعی، دامی و غیره محقق شوند.

یعنی تغییر تکنولوژی در کشاورزی دگرگون سازی کشاورزی سنتی است و دگرگون سازی کشاورزی سنتی وقتی عملی خواهد شد که بدانیم مسئله عقب ماندگی کشاورزی در کشورهای در حال توسعه پدیده ای نیست که صرفا به خود بخش کشاورزی این کشورها مربوط باشد و لذا این مفهوم را باید به عنوان پدیده مرتبط با سایر مسائل حاکم بر این کشورها ارزیابی نمود.

باید دانست که کشاورزان سنتی در شرایط موجود خود توانسته اند امکانات خویش را به نحو احسن به کار گیرند و ممکن نیست از این که هستند فراتر روند به بیان دیگر در بهترین حالت امکان بسیار کمی برای رشد از طریق کشاورزی سنتی وجود دارد. زیرا در شرایط فنی موجود کشاورزان امکانات سودآوری تولید در دسترس را به طور کامل مورد استفاده قرار داده اند. یعنی تخصیص بهتر منابع و پس انداز و سرمایه گذاری بیشتر، اگر محدود به عوامل تولیدی باشد که هم اکنون مورد استفاده آنان است اثر چندانی بر رشد نخواهد داشت.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

چگونگی پذیرش نوآوری در کشاورزی

پذیرش هر تحول تکنولوژیکی به صورت یکباره و توسط همه اعضای یک جامعه ممکن و مقدور نیست در کشاورزی درجه محافظه کاری به دلایل مختلف اجتماعی، فرهنگی و شغلی نسبت به سایر بخش ها بالاتر است و از همین روست که یک تغییر تکنولوژیکی که با سوابق ذهنی، فکری و کاری کشاورزان تطابق ندارد به سادگی و به سرعت مورد پذیرش قرار نمی گیرد و بدین گونه است که تغییر تکنولوژیکی به تدریج انجام می گردد.

مطالعات نشان داده است که در ابتدا گروه کوچکی از تولیدکنندگان کشاورزی حاضر به نوآوری و پذیرش ریسک هستند و پرداخت هزینه های گوناگون آن را نیز می پذیرند. با آشکار شدن سود آوری این نو آوری و تغییرات جدید گروه های دیگری از تکنیک تازه تبعیت کرده و این روند تا همه گیر شدن آن توسط همه دست اندر کاران بخش به پیش می روند.

• وابستگی تولیدکنندگان به به نوع سیستم تولیدی:

هدف تولید کنندگان بخش کشاورزی بیشتر به شرایط جغرافیایی و محیطی و شرایط اقتصادی وابسته است. در مورد یک کشاورزی خود بسنده و خود مصرف جهان سومی نمی توان فقط حداکثر سازی سود، در آمد، تولید و یا حداقل سازی هزینه را مد نظر قرار داد. آنچه برای یک کشاورز خود بسنده در شرایط خاص محیطی، جغرافیایی و اقتصادی اهمیت دارد، ابتدا تامین کسب در آمد و حداکثر نمودن سود است. زیرا چنین کشاورزی امنیت غذایی دارد چه بسا که این کشاورز، تولید کننده محصولی است که به صورت مستقیم قابل مصرف نیست.

لذا برای ملاحظه این که تولید کننده بخش کشاورزی چه هدفی را باید دنبال کند به نوع سیستم تولیدی بستگی دارد که با توجه به شرایط محیطی، جغرافیایی و اقتصادی تعیین می گردد. استفاده از تکنولوژی در بخش کشاورزی می تواند به افزایش سودآوری و کم شدن هزینه ها در بخش کشاورزی منجر گردد.

منبع: نشریه استفاده از تکنولوژی در بخش کشاورزی. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی، شماره ۱۳۵، چاپ اول.

دکتر فاطمه سکه چی