تجمع آنیون ها
بر اساس نظریه لاندگارد (Lundegardh) تجمع آنیون ها بطور مستقیم مربوط به تنفس بوده و سیستم سیتوکروم نقش کاربر را ایفا می کند. بر طبق این نظریه جذب آنیون ها بوسیله اکسیداز سیتوکروم صورت گرفته و سپس در حالی که الکترون ها به طرف خارج حرکت می کنند به داخل سیستم سیتوکروم راه می یابند. در همین زمان شیبی که از انتقال فعال آنیون ها حاصل می گردد باعث می شود کاتیون ها بطور غیر فعال حرکت نمایند.
بر اساس یک نظر دیگر سیتوکروم ها در داخل میتوکندری ها بوده و این محل از نظر ایفای نقش حمل کنندگی یون ها زیاد مناسب بنظر نمی رسد. برخی نیز پیشنهاد نموده اند که حرکت آنیون ها بصورت فعال و انتقال کاتیون ها بصورت غیر فعال است.
مولکول های کاریر
بنظر می رسد که ترکیبات فسفره نقش کاریر را ایفا نمایند. در این صورت شاید مولکول های کاریر عبارت از آنزیم های فسفره ای باشند که در سطح خارجی غشاء قرار گرفته و ترکیب یون و مولکول فسفات کاریر پس از عبور از غشاء در سطح داخلی مجددا یون و مولکول فسفر از همدیگر مجزا می گردند. مولکول فسفره سپس به سطح خارجی غشاء برگشت نموده و یون دیگری را حمل می کند.
در بافت های سبز رنگ که در معرض نور قرار گرفته اند، ممکن است انرژی مورد نیاز مولکول های فسفر حمل کننده مستقیما از فتوسنتز تامین گردد. ولی این امر در ریشه ها که رشد و عمل آنها در تاریکی صورت می گیرد نمی تواند صادق باشد.
انرژی لازم برای ساختن مولکول های کاریر و مناطقی که یون ها بتوانند به آن پیوند شوند و نیز انرژی لازم برای ساختمان غشاء، از تنفس گیاه تامین می گردد. چون نگهداری ساختمان غشاء بستگی به انرژی متابولیکی دارد لذا نفوذپذیری غشاء و انتقال فعال با عواملی که تنفس را کاهش می دهند نیز تغییر می نمایند. مثلا غلظت های کم مواد بازدارنده تنفس مثل آزید یا سیانید نفوذ پذیری ریشه ها را نسبت به آب و نمک تقلیل می دهد. البته کاهش جذب آب یا نمک در اثر مواد بازدارنده تنفس دال بر این نیست که انتقال آنها بصورت فعال صورت می گیرد.
نتیجه گیری
گرچه نظریه کاریر بیش از دیگر نظریه ها در تبیین تجمع نمک مورد قبول قرار گرفته است و خوانندگان توجه دارند که با این نظریه بسادگی می توان اغلب مشاهداتی را که پیرامون تجمع نمک شده است توجیه نمود، ولی در مورد صحت آن سئوالات زیادی مطرح شده و بارها این نظریه مورد نقد و اصلاح قرار گرفته است. مثلا پیشنهاد شده است که ممکن است مکانیسم موثر مشابهی نیز وجود داشته باشد که بوسیله آن یون ها بصورت فعال به داخل گیاه مکیده شوند.
همراه با این مکانیسم حرکت نمک ها بسته به غلظت داخلی یا خارجی می تواند در هر دو جهت بصورت غیرفعال صورت گیرد. با این نظریه نمی توان مواردی را که توضیح آنها از طریق نظریه کاریر عملی نیست روشن ساخت. بین جذب یون ها و متابولیسم اسیدهای آلی رابطه نزدیکی برقرار است بطوری که با تغییرات متابولیسم اسیدهای آلى عدم برابری که در جذب کاتیون ها و آنیون ها دیده می شود از بین می رود.
منبع : کتاب رابطه آب و خاک و گیاه، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.
دیدگاهتان را بنویسید