در کشورهای کم درآمد بخش کشاورزی به دلیل گستردگی و پیوندهای قوی با سایر بخش های اقتصادی به عنوان موتور و محرک اولیه رشد اقتصادی عمل می نماید. کشاورزی در این کشورها بیشترین سهم نیروی کار را به خود اختصاص داده و با ۵۸ درصد اشتغال و ۲۴ درصد تولید ناخالص داخلی جایگاه ویژه ای دارد. نقش بخش کشاورزی از لحاظ تامین در آمد، اشتغال، ارز آوری، بازار و به ویژه تامین غذا در میان سایر بخش ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از وظایف اصلی بخش کشاورزی در هر کشوری تامین نیازهای غذایی آن جامعه است.
هدف تولید کنندگان بخش کشاورزی بیشتر به شرایط جغرافیایی و محیطی و شرایط اقتصادی وابسته است. در مورد یک کشاورزی خودبسنده و خود مصرف جهان سومی، نمی توان فقط هدف حداکثرسازی سود، در آمد، تولید و یا حداقل سازی هزینه را مد نظر قرار داد. آنچه برای یک کشاورز خود بسنده در شرایط خاص محیطی، جغرافیایی و اقتصادی اهمیت دارد، ابتدا کسب در آمد و حداکثر نمودن سود است زیرا چنین کشاورزی امنیت غذایی دارد چه بسا که این کشاورزی تولید کننده محصولی است که به صورت مستقیم قابل مصرف نیست. لذا برای ملاحظه این که تولید کننده بخش کشاورزی چه هدفی را باید دنبال نماید به نوع سیستم تولیدی بستگی دارد که با توجه به شرایط محیطی، جغرافیایی و اقتصادی تعیین می گردد.
جامعه ای که تصمیم بگیرد در قالب الگوی رشد خود کشاورزی را متحول نماید باید نسبت به اصلاح دیدگاه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و فنی خود تجدید نظر نماید. در چنین جامعه ای به کشاورز و کشاورزی با دید دیگری متفاوت از گذشته باید نگریست. کشاورزی در دیدگاه تغییر نگاه و نگرش به کشاورزی بخشی از اقتصاد جامعه است که باید به عنوان منبع زاینده اقتصادی و بخش مهم اجتماعی و سیاسی جامعه به حساب آید.
اهمیت و ضرورت استفاده از تکنولوژی در بخش کشاورزی
به طور کلی می توان دلایل اهمیت و ضرورت استفاده از تکنیک و ماشین آلات را در فرآیند تولید محصولات غذایی و کشاورزی به این گونه بر شمرد:
۱- نیاز به تولید انبوه
افزایش روز افزون جمعیت جهان خصوصا در کشورهایی مانند کشورهای جهان سوم و تغییر الگو و فرهنگ مصرفی جوامع و ایجاد روحیه مصرف گرایی به وجود آورنده پدیده ای به نام نیاز و مصرف انبوه گردیده است.
۲- محدودیت در منابع
استفاده روز افزون از منابع، نهاده ها و عوامل تولید در بخش کشاورزی به منظور تولید بیشتر موجب گردیده فرآیند تولید شدیدا با محدودیت و کمبود منابع مواجه گردد. خصوصا در عوامل و منابع تولید ناشدنی و عوامل تولیدی که دارای کشش عرضه برابر با صفر می باشند مانند زمین زراعی.
۳- غلبه بر طبیعت
فرآیند تولید در بخش کشاورزی دارای یک تفاوت بنیادی با سایر بخش های تولیدی است و آن این که تابع تولید بخش کشاورزی متاثر از عوامل برون زا و غیر قابل کنترل است. به طوری که نمی توان در فرآیند تولید یک محصول از دو کشاورز در یک منطقه در حالی که هر دو از یک مقدار برابر ستانده انتظار داشت چرا که عوامل برون زا و غیر قابل کنترل مانند شرایط آب و هوایی، سیل، آفات و بر تولید مؤثرند. بنابراین برای کنترل عوامل برون زا و غیر قابل کنترل و غلبه بر طبیعت استفاده از تکنولوژی ضرورت دارد.
۴- استفاده بهینه از عوامل و منابع تولید:
با توجه به محدودیت و کمبود در زمینه منابع و عوامل تولید در بخش کشاورزی استفاده کاراتر و بهتر از عوامل تولید مانند آب، خاک، نیروی انسانی و… ضروری است چرا که در شرایط عادی و معمولی از ۱۰ متر مکعب آب در کشاورزی بیشتر از ۳ متر مکعب آن به طور مفید استفاده نمی شود. در حالیکه با استفاده از تکنولوژی در نتیجه شیوه های مناسب آبرسانی و آبیاری راندمان آبیاری تا ده برابر قابل افزایش است.
همچنین در روش های سنتی استفاده از اراضی زراعی، از پتانسیل های موجود و سطحی زمین بهره برداری می گردد و همواره بخش اعظمی از توانایی های خاک دور از دسترس و بدون استفاده باقی می ماند. همچنین نیروهای موجود در طبیعت بدون استفاده رها شده و هدر می روند مانند آب رودخانه ها، سیلاب ها و غیره که در صورت کنترل آنها نه تنها دیگر خسارت و زیانی نمی رساند بلکه بسیار مفید خواهند بود.
منبع: نشریه استفاده از تکنولوژی در بخش کشاورزی. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی، شماره ۱۳۵، چاپ اول، ۱۳۸۸.
دیدگاهتان را بنویسید