تاریخ :۱۰ فروردین ۱۴۰۳
تخمین میزان تنش آب در گیاه

اثرات تنش آب بر تنفس و فتوسنتز گیاه

  • تنش آب از طریق کاهش سطح برگ، بسته شدن روزنه ها و کاهش فعالیت های سیستم پروتوپلاسمی موجب تقلیل فتوسنتز میگردد. برخی از پژوهشگران اظهار داشته اند که اغلب اثرات شدید خشکی عبارت از کاهش سطوح سنتز کننده نور و تولید مواد خشک است. علاوه بر این کاهش مقدار فتوسنتز در هر واحد سطح برگ نیز مهم است.

    کاهش زیاد فتوسنتز را در واحد سطح برگ های گیاهانی که با تنش آب مواجه می باشند مربوط به بسته شدن روزنه ها داده اند. این حقیقت که کاهش تعرق و فتوسنتز به یک میزان صورت می گیرد موید نظریه فوق می باشد. البته در مسیر حرکت دی اکسید کرین مقاومت های دیگری نیز وجود دارد. بنابراین بسته شدن روزنه ها تعرق را بیش از جذب دی اکسید کربن کاهش میدهد.

    کاهش سرعت فتوسنتز:

    بطور کلی، کاهش سرعت فتوسنتز از چند بار کمبود آب شروع شده و تقریبا در آماس صفر توقف می شود و اگر تنش بیش از فتوسنتز باشد مقدار آن به پائین تر از حد اولیه نیز می رسد. گاهگاهی فتوسنتز بین آماس کامل و نقطه شروع کاهش به مقدار جزئی افزایش می یابد.

    این وضعیت مربوط به افزایش اندازه منفذ روزنه ها است که پس از کاهش جزئی آماس سلول های برگ ایجاد می شود. هنگامیکه گیاهان تحت تنش آبیاری می شوند، برگشت فتوسنتز به حالت اولیه کندتر از برگشت تعرق است. این مطلب نشانه آن است که بازگشت مجدد به ظرفیت سنتز کنندگی پرتوپلاسم پس از خشک شدن به مقدار زیادی وقت نیاز دارد.

    افزایش میزان فتوسنتز:

    میزان فتوسنتز در واحد سطح برگ برای گیاهانی که به دفعات در معرض پژمردگی یا تنش آب قرار گرفته اند بیش از گیاهانی است که در معرض تنش آب قرار نداشته اند. افزایش میزان فتوسنتز برگ ها (در اثر تنش آب) مربوط به مرحله جبران (برگشت به حالت اولیه) عکس العمل گیاه در مقابل تنش است. بنظر می رسد که این اختلاف بیشتر ناشی از تغییرات ساختمان برگ یا طرز کار روزنه ها باشد تا تغییرات پروتوپلاسم.

    اثرات کمبود آب بر تنفس:

    اثرات کمبود آب بر تنفس متغیر است. در بعضی موارد تنفس موقتا افزایش یافته و هر چه تنش آب شدید گردد، سرعت تنفس کاهش می یابد. دلیل این موضوع هیدرولیز نشاسته به قند است که در گیاهانی که در معرض تنش آب قرار دارند مشاهده می گردد. در بیشتر موارد با افزایش تنش آب سرعت تنفس نیز بطور یکنواخت کاهش می یابد. به هرحال سرعت کاهش آن از فتوسنتز کمتر بوده و میزان خالص فتوسنتز در گیاهانی که در معرض تنش آب قرار دارند تقلیل پیدا می کند.

    فروش ویژه به مدت محدود
    فروش ویژه بیش از ۳۰۰۰ رقم محصولات کشاورزی، انواع بذر با بسته بندی اورجینال و خانگی، انواع کودهای وارداتی اصل، ادوات و ابزارآلات با ضمانت اصالت کالا
    همین الآن خرید کنید

    اثر تنش آب بر کربوهیدرات های گیاه:

    تنش آب موجب تغییرات زیادی در انواع و مقادیر کربوهیدرات های گیاه می شود. با افزایش تنش آب در برگ ها میزان نشاسته آنها کاهش یافته و معمولا مقدار قند افزایش پیدا می کند. البته افزایش مقدار قند در تمام گونه ها صادق نیست. مثلا در بوته های لوبیا که در معرض تنش شدید اب قرار میگیرند میزان نشاسته کاهش ولی بر مقدار قند افزوده نمی شود. احتمالا تغییرات تست قندها و پلی ساکاریدها مربوط به تغییرات فعالیت های آنزیمی است.

    تنش آب برگ ها موجب افزایش فعالیت آمیلازها می گردد. مثلا در برگ های پنبه که روزانه در پژمردگی قرار گیرند، میزان فعالیت آمیلاز چهار برابر بوته های بدون تنش می باشد. حال معرض آنکه میزان نشاسته یک سوم و مجموع کربوهیدرات ها نصف می گردد. روشن است که بین گونه های مختلف از نظر اثرات تنش آب بر متابولیسم کربوهیدرات ها اختلاف زیادی وجود دارد. این واکنش از این لحاظ پیچیده است که غالبا کاهش تنفس کندتر از فتوسنتز بوده و باعث تخلیه ذخیره مواد غذایی و تغییر خواص کربوهیدرات های مختلف می گردد.

    منبع : کتاب رابطه آب و خاک و گیاه، موسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی.

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *