روش تبخیری پوشال و پنکه
(Pad Evaporating Cooling System) & (Washed Air or Fan)
با روش پوشال و پنکه در روزهای گرم تابستان می توان تا ۳۰-۲۰ درجه سانتی گراد دمای گلخانه را کاهش داد. این روش در مناطقی با رطوبت نسبی پایین بهترین روش است. در این روش در یک طرف گلخانه پوشال و در طرف مقابل پوشال، پنکه (ها) قرار داده می‌شود و هوای بیرون در اثر عبور از لایه‌های فیبری مرطوب خنک شده، گرمای داخل گلخانه را گرفته و از طریق پنکه خارج می‌شود و به این وسیله جایگزین هوای گرم گلخانه می‌گردد.
مکانیسم عمل:
آب موجود در پوشال با جذب گرمای پوشال، قاب فلزی و هوایی که از بین آن عبور می‌کند، تبخیر می‌شود و هوای گرم بیرون با از دست دادن گرما خنک شده و وارد گلخانه می‌گردد. تبخیر هر ۴/۵ لیتر آب باعث جذب ۲۰۴۲ کیلو کالری حرارت می‌شود. اثر خنک کنندگی به علت اختلاف رطوبت نسبی در هوایی که از پوشال می‌گذرد و رطوبت نسبی پوشال (۱۰۰ درصد) است. هر چه این اختلاف بیشتر باشد اثر خنک کنندگی بیشتر است. به عبارت دیگر این روش در مناطقی با رطوبت نسبی پایین تر کارایی بیشتری دارد. این روش در مناطقی با رطوبت نسبی کمتر از ۶۰ درصد کارآیی مطلوبی دارد.
این روش از چند بخش تشکیل شده است:
۱- پنکه خارج کننده هوا (Exhaust Fan)
این پنکه در یک سمت دیوار (انتهایی یا جانبی) نصب شده که هوا را از میان پوشال به داخل گلخانه می‌کشد. پنکه هوای گلخانه را خارج کرده و خلای نسبی در گلخانه به وجود می‌آورد و از این طریق هوا از بین پوشال عبور کرده، خنک شده و وارد گلخانه می‌شود. هوای خنک وارد گلخانه شده و در اثر جذب گرمای گیاهان و محیط گلخانه گرم شده و توسط پنکه خارج می‌گردد.
در صورت امکان باید جریان هوا از پوشال به سمت پنکه در طول گلخانه باشد (یعنی پنکه و پوشال در دیواره عرضی گلخانه نصب شوند). پنکه باید در خلاف جهت باد غالب منطقه باشد و به ترموستات وصل شود تا در صورت رسیدن دمای گلخانه به حد مشخصی شروع به کار کند.
۲- پوشال مرطوب (Wet Pad)
پوشال مرطوب در یکی از دیوارهای گلخانه (انتهایی با جانبی) در مقابل پنکه به صورت ایستاده قرار می‌گیرد و آب از میان آن عبور داده می‌شود. فاصله پوشال از پنکه نباید بیش از ۷۷ متر باشد. بهترین فاصله ۵۱ متر و محدوده مطلوب ۶۰-۳۰ متر است. هر چه این فاصله افزایش یابد کارایی روش کاهش می‌یابد.
قبلا جنس پوشال از تراشه چوب نجاری یا خرده چوب بود، ولی امروزه از مواد سلولزی دارای شیار عرضی استفاده می‌کنند. اخیرا در مناطقی مانند شهرستان ملایر از سفال به جای پوشال استفاده می‌کنند و به گفته برخی گلخانه داران روش رضایت بخش و کم هزینه‌ای است. آغشته کردن سلولز ( پوشال) با نمک‌های ضد زنگ، محلول‌های اشباع سخت کننده و عوامل مرطوب کننده باعث افزایش استحکام و دوام و خاصیت رطوبت‌پذیری پوشال می‌شود.
۳- پمپ آب (Water Pump)
پمپ آب عامل آبرسانی روی پوشال است که با ریزش آب روی لایه‌های فیبری رطوبت را همیشه محفوظ نگه می‌دارد. این قسمت از یک تانک آب مجهز به دستگاه اتوماتیک تشکیل شده است به طوری که بتواند آب را توسط شیلنگی از داخل تانک روی لایه‌های فیبری بریزد و به وسیله لوله‌هایی دوباره به داخل تانک منتقل سازد. جهت جلوگیری از گرفتگی سوراخ های لوله، باید در محل ورود آب، فیلتر نصب کرد.
آب از طریق لوله‌های سوراخ‌دار به طرف بالای پوشال انتقال می‌یابد. جهت سوراخ های توزیع آب باید رو به بالا باشد. آب باید بتواند تمام پوشال را مرطوب کند، چون پوشال خشک مقاومت بیشتری در برابر جریان هوا دارد. در صورتی که هوا از جاهای خشک پوشال وارد گلخانه شود، کارآیی پوشال کاهش می‌یابد. در شب های خنک تابستان باید جریان ورود آب را به داخل پوشال قطع نمود و تنها پنکه‌ها را روشن نمود.
این روش در گلخانه‌هایی قابل استفاده است که هیچ‌گونه منفذی به بیرون نداشته باشند تا هوای تازه فقط از داخل لایه‌های فیبری وارد گردد، زیرا رطوبت این لایه‌های خلل و فرج دار است که در خنکی هوای گلخانه نقش دارد.
منابع:
۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.
۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.
دیدگاهتان را بنویسید