کنترل بیولوژیک شپشک های نرم تن
در رابطه با کنترل بیولوژیک شپشک های نرم تن، مهمترین پارازیتوئیدهای شپشک های نرم تن متعلق به خانواده Aphelinidae و Encyrtidae هستند. از خانواده Encyrtidae مهمترین گونه متعلق به جنس Metaphycus و Encyrtus هستند. جنس Metaphycus و helvolus کشور ایران وجود دارد و به عنوان یکی از عوامل کنترل بیولوژیک تکثیر و در گلخانه ها و در روی گیاهان زینتی رهاسازی می شود که می تواند شپشک های نرم تن را تحت کنترل در بیاورد.
شپشک های نرم تن متعلق به خانواده Coccidae می باشند. تعدادی از مهم ترین گونه های این خانواده که در روی محصولات گلخانه های و گیاهان زینتی ایجاد خسارت می کنند عبارتند از:
-
hesperidum Coccus
-
Saissetia oleae
-
Saissetia coffeae
زنبورهای خانواده Metaphycus-کنترل بیولوژیک شپشک های نرم تن
- از خانواده Encyrtus گونه ای بنام Encyrtus Iecaniaorum وجود دارد که نوعی زنبور پارازیتوئید است و برای کنترل شپشک های نرم تن در گلخانه ها رهاسازی می شود.
- در خانواده Aphelinidae مهمترین شپشک های نرم تن پارازیتوئید متعلق به گونه Coccophogus هستند. از این گونه lycimnia Coccophogus در ایران نیز وجود دارد. تقریباً در تمام نقاط دنیا پراکنده می باشد، و برای کنترل بیولوژیک بعضی شپشک های نرم تن مورد استفاده قرار می گیرد.
- گروه دیگر از شپشک هایی که بر روی گیاهان زینتی و گلخانه ای فعال هستند، شپشک های آردآلود هستند. این گروه متعلق به خانواده Pseudococcidae هستند.
تعدادی از مهم ترین شپشک های این خانواده بر روی گیاهان زینتی عبارتند از :
- Pseudococcus citri
- Pseudococcus adonidum
- Pseudococcus obscorus
-
کفشدوزک های خانواده Coccinellidae
مهمترین دشمنان طبیعی این شپشک ها، کفشدوزک های خانواده Coccinellidae مخصوصاً گونه ای بنام Cryptolaemus montrouzieri است که این گونه در ایران بصورت تجارتی تولید می شود و برای کنترل شپشک های نرم تن، بخصوص در شمال کشور کاربرد دارد. طول این کفشدوزک در حدود ۴_۵ میلی متر است و بدن قهوه ای و سر نارنجی رنگی دارد. این حشرات بعد از ۵ روز از آغاز جفتگیری، شروع به تخمگذاری می کنند.
کفشدوزک های ماده تخم خود را در داخل جوانه های گیاهان مخصوصا در داخل توده های تخم شپشک های آرد آلود قرار می دهند و در مدت عمر خود قادر هستند حدود ۵۰۰ تخم شپشک های آرد آلود را مورد تغذیه قرار بدهند. لارو و حشرات کامل کفشدوزک ها از مراحل مختلف شپشک های آرد آلود تغذیه میکنند. اما حشرات کامل برای تغذیه ترجیحا از تخم و لاروهای سنین اولیه و لاروهایی که به رشد کامل رسیده اند و همچنین مراحل مختلف رشدی شپشک های آرد آلود تغذیه می کنند.
-
کفشدوزک های Cryptolaemus montrouzieri
کفشدوزک های Cryptolaemus montrouzieri گونه ای پلی فاژ هستند، علاوه بر شپشک های آردآلود از شپشک های نرم تن Coccidae نیز تغذیه می کنند. در دمای ۲۱ درجه سانتیگراد هر لارو این حشرات حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ پوره سنی ۳_۲ شپشک های آردآلود را مورد تغذیه قرار میدهند تا به رشد کامل برسند.
درجه حرارت تاثیر فوق العاده زیادی بر سیکل زندگی و دوره رشدی این کفشدوزک ها دارد، به عنوان مثال در ۳۰ درجه سانتیگراد. مدت زمان لازم برای رشد کامل این حشرات حدود ۲۵ روز می باشد، اما در ۱۸ درجه سانتیگراد این مدت به ۷۲ روز افزایش می یابد. حداکثر کارآیی این کفشدوزک ها در دمای بالای ۳۲ درجه سانتیگراد و زیر ۱۶ درجه سانتیگراد است این حشرات فاقد توانایی تولید مثل هستند. بهترین دما برای فعالیت این کفشدوزک ها ۱۸ درجه سانتیگراد است.
-
زنبور Leptomastix dactylopii
زنبور Leptomastix dactylopii برای کنترل بیولوژیک شپشک نرم تن
گروه دیگر از دشمنان طبیعی شپشک های آردآلود زنبورهای پارازیتوئید، مخصوصاً خانواده Encyrtidae می باشند. گونه ای از این خانواده زنبورهایی با نام Leptomastix dactylopii هستند. که طول بدن آنها ۲ میلی متر است و تخمشان را در داخل بدن پوره های سنین مختلف شپشک ها قرار می دهند.
این زنبورها در واقع یک پارازیتوئید داخلی یا Endoparasitoid هستند. تخم این حشرات پس از قرار گرفتن در داخل بدن شپشک های آردآلود تفریغ می شوند و لارو آنها محتویات بدن شپشک آردآلود را مورد تغذیه قرار می دهد و نهایتا در داخل بدن شپشک تبدیل به شفیره می گردند. شفیره این حشرات پس از مدتی تبدیل به حشره کامل شده و حشره کامل از طریق سوراخی که در پوسته شپشک آردآلود ایجاد می کند از آن خارج می شود.
-
زنبور Anagyrus pseudcocci- کنترل بیولوژیک شپشک های نرم تن
زنبور دیگری که برای کنترل بیولوژیک شپشک ها مورد استفاده قرار می گیرد، زنبوری بنام Anagyrus pseudcocci از خانواده Leptomastix dactylopii است. طول دوره ی زندگی این زنبور کوتاه و زنبورهای ماده این گونه به رنگ قهوه ای و شاخک آنها سفید است. این زنبورها به طور انبوه تکثیر می شوند و در محیط های گلخانه ای رها سازی می شوند و به خوبی می توانند آفات را تحت کنترل در آورند.
زنبور Anagyrus pseudcocci
کنترل بیولوژیک آفات در گلخانه نسبت به کنترل بیولوژیک آنها در محیط های طبیعی کاملا قابل دسترسی است. بنابراین استفاده از سموم در محیط های گلخانه ای و بر روی گیاهان زینتی لازم نیست، بلکه با استفاده از دشمنان طبیعی در محیط های گلخانه ای مبارزه با آفات انجام می گیرد.
دیدگاهتان را بنویسید