تزریق دیاکسیدکربن
افزایش غلظت دیاکسیدکربن تا میزان ۱۵۰۰ – ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام برای اکثر گیاهان مفید است. البته افزایش دیاکسیدکربن در فتوسنتز بستگی به سایر عوامل موثر در فتوسنتز دارد. غلظت بالای دیاکسیدکربن برای گیاه سمی است و باعث کاهش عملکرد، کلروزه شدن (بین رگبرگ) و نکروزه شدن برگ می‌شود. سطح آستانه دیاکسیدکربن در گیاهان مختلف متفاوت است. مثلا در گوجه فرنگی ۲۲۰۰ و در خیار ۱۵۰۰ پی‌پی‌ام می‌باشد. در کاهو تزریق ۱۶۰۰ پی‌پی‌ام دیاکسیدکربن باعث ۳۱ درصد افزایش محصول و ۲۰ درصد زودرسی می‌شود. در گوجه فرنگی مصرف ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام باعث ۴۸ درصد و در خیار تزریق ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام دیاکسیدکربن باعث ۲۳ درصد افزایش عملکرد می‌شود.
در مناطق گرم، جایی که برای خنک کردن گلخانه دستگاه‌های خنک کننده در تابستان به طور مداوم کار می‌کنند، تزریق دیاکسیدکربن لازم است. وقتی دیاکسیدکربن در زمستان تزریق می‌شود، رشد افزایش و نیاز کودی نسبت به حالت عادی افزایش می‌یابد. در طی روز افزایش دمای روزانه همراه با افزودن غلظت دیاکسیدکربن بسیار مفید است، در حالیکه افزایش دمای شبانه تاثیری نخواهد داشت. در خیار، گوجه فرنگی، کاهو و فلفل همراه با تزریق دیاکسیدکربن، افزایش دمای روز ۵-۳ درجه سانتی‌گراد نسبت به شب (به غیر از ۸ درجه سانتی‌گراد که در حالت عادی در نظر گرفته می‌شود)، لازم است.
نکات لازم در تامین دیاکسیدکربن گلخانه ها :
۱- وقتی دستگاه‌های تهویه بیش از ۵ سانتی‌متر باز باشند و یا پنکه‌های خنک کننده کار کنند، مقدار دیاکسیدکربن داخل گلخانه به اندازه محیط در حدود ۳۰۰ پی‌پی‌ام آزاد است. وقتی دستگاه‌های تهویه کمتر از ۵ سانتی متر باز باشند، میزان دیاکسیدکربن تا ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام قابل تنظیم و افزایش است.
۲- پس از اطمینان کامل از تمیز بودن شیشه‌های پوشش گلخانه و میزان مقاومت گیاه در برابر نور، باید اقدام به تزریق دیاکسیدکربن کرد. همچنین پس از آزمایش افزایش دمای اضافی ۱۰-۵ درجه سانتی‌گراد و غلظت‌های مختلف دیاکسیدکربن، مناسب‌ترین افزایش دما و غلظت را تعیین نمود.
۳- شدت نور کافی (۵۵۰۰ لوکس) همراه با دمای ۵/۲۹ درجه سانتی‌گراد و تزریق دیاکسیدکربن به میزان ۲۴۰۰ – ۱۰۰۰ پی‌پی‌ام باعث افزایش فتوسنتز به میزان ۲۰۰ برابر غلظت دیاکسیدکربن ۳۰۰ پی‌پی‌ام می‌شود. وقتی شدت نور از ۵۵۰۰ لوکس بیشتر باشد، تزریق دیاکسیدکربن اقتصادی است.
۴- مقدار گاز طبیعی مورد نیاز برای تولید دیاکسیدکربن، ۲ کیلوگرم در متر مکعب حجم گلخانه است. اگر گاز مصرفی پروپان باشد، باید ۳ کیلوگرم برای هر متر مکعب حجم گلخانه مصرف شود.
زمان تزریق دیاکسیدکربن
تزریق دیاکسیدکربن در طول روز از طلوع آفتاب تا یک ساعت قبل از غروب صورت می‌گیرد. زمان تزریق به موقعیت گلخانه و عرض جغرافیایی منطقه بستگی دارد و در فصل‌های پاییز و زمستان صورت می‌گیرد. این عمل معمولا از اواخر شهریور یا اول مهر تا اواسط فروردین و اواسط اردیبهشت انجام می‌شود.
در زمان تزریق کلیه دستگاه‌های تهویه، هواساز و خنک کننده باید خاموش و دریچه تهویه کمتر از ۵ سانتی‌متر باز باشد. تزریق دیاکسیدکربن در طول فصل گرما به علت روشن بودن دستگاه‌های هواساز و خنک کننده میسر نیست.
منابع:
۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.
۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.
دیدگاهتان را بنویسید