-
نام علمی: Lepidosaphes malicola Borchsenius
Syns: Lepidosaphes pomorum Bch. Lepidosaphes communis Amel
این حشره یکی از آفاتی است که در سال های اخیر در اکثر نقاط میوہ خیز ایران طغیان کرده و موجب خسارات فراوان گردیده است. از روسیه، کشورهای اروپائی و نواحی غرب آسیا نیز گزارش شده است و در ایران برای اولین بار در سال ۱۳۴۶ وجود آن اعلام گردید.
مشخصات ظاهری و زیست شناسی:
-
دوره تخمگذاری:
سپردار واوی سیب زمستان را بصورت تخم های سفید شکری به تعدادی در حدود ۱۰۰ عدد در زیر سپر ماده می گذرانند، در این موقع بدن حشره ماده بصورت پولک قهوه ای تیره دیده می شود، این حشرہ بحالت تخم در زمستان، عوامل نامساعد طبیعی از جمله سرماهای خیلی شدید را بخوبی تحمل می کند. اکثر سمومی که برای سمپاشی زمستانه بکار برده می شود، روی این آفت اثر نمی کند و این خود یکی از علل طغیان آفت می باشد.
-
دوره پورگی:
پوره ها در شرایط آب و هوائی کرج، در اواسط تا اواخر اردیبهشت ماه بیرون می آیند. رنگ آنها شکری و در حدود ۰/۴ میلی متر طول دارند. در این حالت دارای سه جفت پا، خرطوم کوتاه و یک جفت شاخک رشته ای و مودار می باشند و بخوبی در روی تنه درختان میزبان حرکت می کنند. بعلاوه، بعلت اندام کوچک و مودار بودن بدن، مانند گونه قبلی به سهولت بوسیله باد جابجا میشود. پس از پیدا کردن محل بلافاصله تغییر جلد می دهد و پاها و شاخک ها را از دست داده و ثابت می شوند. در این موقع در اطراف بدن حشره رشته های مجعد مومی شبیه پنبه مشاهده می شود که به مرور متراکم شده و بصورت هاله ای اطراف بدن حشره را می گیرد.
-
پوره سن دوم
پوره سن دوم پس از ۱۵-۲۰ روز، دوره تغذیه خود را تکمیل نموده و سپس تغییر جلد می دهد. در این حالت حشرات نر تبدیل به شفیره می شوند و کمی بعد حشره کامل بالدار از زیر سپر خارج می شود. ولی شپشک های ماده که سفید شکری و گلابی شکل هستند، فاقد شاخک، چشم و پا بوده و خرطوم نازک و بلندی دارند. حشره ماده در ناحیه انتهائی شکم در کناره بندها دندانه هایی به نام لب Lobe و غده های ترشحی و خارهای مخصوصی در فاصله بین بندها می باشد که وجه تشخیص میکروسکوپیک این آفت از شپشک های مشابه دیگر است. بدلیل همین خصوصیات است که معلوم گردید گونه های موجود روی درختان میوه سردسیری در ایران L . malicola Borkh می باشد.
-
تشخیص سپردار واوی سیب از سپردار واوی نارون:
تشخیص سپردار واوی سیب از سپردار واوی نارون از روی خارهائی است که در بین بندهای آخری شکم و در لبه های کناری قرار دارند مشخص می شوند. در سپردار واوی نارون این خارها بلند و نوک تیز است، همچنین فرم غده شاخکی در شپشک واوی سیب کاملا متمایز و تعداد غده های اطراف سوراخ جنسی نیز با هم فرق دارند. شپشک واوی سیب چندنسلی و در سال حداقل ۲ نسل ایجاد می کند، ولی شپشک واوی نارون در سال فقط یک نسل دارد، ولی هر دو گونه دارای دیاپوز اجباری بوده و زمستان را بصورت تخم می گذرانند.
سپردار واوی نارون
نحوه خسارت و بیماری:
این آفت به درختان سیب، هلو، گوجه، زردآلو و ندرتا گلابی حمله می کند. همچنین در روی درختان بید، تبریزی، یاس و عده دیگری از درختان زینتی نیز مشاهده شده است. در شرایط استان تهران این آفت به سیب های شفیع آبادی، شمیرانی و بخصوص سیب گلاب بیشترین خسارت را وارد می کند و سیب های مشهدی و زرد و قرمز لبنانی (Golden, red) کمتر آلوده می شوند. این حشره با مکیدن شیره نباتی و همچنین ایجاد اختلالات فیزیولوژیک باعث ضعف شدید و مرگ درختان میزبان می گردد.
درختان آلوده دارای برگ های کوچک و پریده رنگ، میوه های بدشکل و ریز و سرشاخه های خشک می باشند. در این درختان اغلب سطح تنه و سرشاخه ها از چندین طبقه سیر حشره پوشیده شده است. در خراسان، آذربایجان، اصفهان و حتی اطراف کرج گاهی میزان خسارت بقدری است که ناگزیر به قطع تنه و شاخه های اصلی درختان می باشند. در اصفهان بیشتر سیب گلاب و در خراسان اغلب واریته های زودرس تابستانه به این آفت مبتلا می گردند و سیب های دیررس پائیزه محلی مانند عباسی در برابر این سپردار مقاومت نشان می دهند.
دشمنان طبیعی:
مهمترین دشمنان طبیعی این سپردار همان دشمنان طبیعی سپردار بنفش زیتون می باشند که نام برده شده اند. از جمله کفشدوزک .Chilocorus bipustulatus L و زنبورهای Fiscus testaceus و Aphytis mytilaspidlis و یک نوع کنه شکاری به نام Hemisarcoptes malus می باشند، زنبورهای مذکور زمستان را به صورت لارو در داخل بدن حشره ماده بسر می برند و در بهار موقعی که پوره ها شروع به تعویض جلد کردند، این زنبورها خارج شده و در بدن پوره های سن دوم شروع به تخمریزی می کنند. کنه Hemisarcoptes malus پرداتور تخم شپشک مذکور بوده و خود و نوزادانش از تخم این حشره تغذیه می کنند و در زمستان بصورت ماده بالغ در بین توده های تخم سپردار واوی سیب مشاهده شده است.
مبارزه شیمیائی:
سمپاشی زمستانه علیه این آفت چندان مفید واقع نمی شود. بنظر می رسد که سپر محافظ مانع اثر کافی سم روی تخم ها میگردد و حال آنکه روی لاروهای پارازیت آفت و کنه تخم خوار آن اثر کشنده دارد. بهترین موقع سمپاشی در اواخر اردیبهشت ماه و اواخر مردادماه مصادف با ظهور پوره های سن اول نسل اول و دوم می باشد. این سمپاشی باید بلافاصله ۱۵ روز بعد تکرار شود و در صورت شدید بودن آفت باید نیم درصد روغن به فرمول سمپاشی اضافه شود. سمومی که برای سپردار بنفش زیتون گفته شد برای این حشره نیز قابل توصیه می باشد.
منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.
دیدگاهتان را بنویسید