چغندرقند
-
نام علمی: Beta vulgaris
-
نام انگلیسی: Sugar Beet
تا ابتدای قرن نوزده، تنها گیاهی که در دنیا جهت استخراج تجاری شکر کشت می شد نیشکر بود. در حدود دو قرن پیش دانشمند آلمانی به نام مارگاروف دریافت که می توان از چغندر علوفه ای شکری به دست آورد که شبیه شکر حاصل از نیشکر است. البته اقدامات اولیه ای که جهت تولید قند از چغندر انجام شد به دلیل پایین بودن درصد قند در چغندر علوفه ای با شکست مواجه گردید.
نیاز به شکر در زمان جنگ فرانسه و انگلستان باعث گردید ناپلئون اقداماتی را جهت جایگزین کردن قند چغندر با قند نیشکر که در مستعمرات انگلیس به عمل می آمد انجام دهد. این امر باعث توسعه صنعت تولید قند در اروپا و نهایتا بخش های معتدله شمالی شد.
در مقیاس جهانی، تولید شکر در هکتار برای دو گیاه نیشکر و چغندرقند برابر است اما هزینه تولید قند از نیشکر کمتر از چغندرقند می باشد. از طرف دیگر چغندرقند دارای مزایای دیگری از جمله تولید الکل و علوفه دام از بافت های آن و تأثیر مطلوب در یک تناوب زراعی است.
در ایالات متحده متوسط مصرف سرانه شکر برای هر فرد حدود ۴۵ کیلوگرم است که این مقدار برای بسیاری از کشورهای عقب افتاده به یک دهم این رقم می رسد. مصرف سرانه شکر در ایران ۳۲ کیلوگرم و نیاز داخلی سالانه حدود ۱/۳۰۰/۰۰۰ تن می باشد. چغندرقند گیاهی است دو ساله از تیره اسفناج (Chenopodiaceae) که به صورت یک ساله مورد زراعت واقع می شود. مبدأ پیدایش چغندرقند آسیای صغیر شامل ترکیه و شوروی سابق می باشد.
سطح زیر کاشت چغندرقند در ایران:
سطح زیر کاشت چغندرقند در ایران در سال ۲۰۰۵ حدود ۱۵۲/۹ هزار هکتار و متوسط عملکرد حدود ۳۲/۱ تن در هکتار گزارش شده است. ریشه چغندرقند دارای ۷۵-۷۰ درصد آب و ۱۴-۲۰ درصد قند است. به طور کلی از هر تن چغندرقند حدود ۱۶۰-۱۵۰ کیلو گرم قند می توان به دست آورد. سطح زیر کاشت چغندرقند در دنیا در سال ۲۰۰۶ حدود میلیون هکتار و میانگین تولید آن ۴۷/۱ تن در هکتار بوده است.
کشورهای تولیدکننده چغندرقند در جهان:
مهمترین کشورهای تولید کننده چغندرقند در دنیا کشورهای اروپایی هستند مثل اوکراین، فرانسه، آلمان. هم اکنون ۴۰ درصد قند دنیا از چغندر قند و مابقی از نیشکر بدست می آید. در ایران حدود ۴۰ درصد سطح زیر کاشت چغندرقند در استان خراسان است. برای چغندر قند پتانسیل عملکرد ۱۰۰ تن در هکتار ریشه در نظر گرفته شده این در شرایطی است که اگر در هکتار ۴۰ تن ریشه به دست آید زراعت موفقی صورت گرفته است. از این مقدار ریشه می توان حدود ۶ تن قند بدست آورد.
دیدگاهتان را بنویسید