حفاظت از تنوع زیستی در کشاورزی
تحقیقات نشان دهنده سه ویژگی مهم حفاظت درون مزرعه ای با غکشتها برای حفاظت تنوع زیستی کشاورزی Biodiversity conservation است.
- اول، باغکشتها پناهگاهی برای محصولات کشاورزی و انواع رقم های کشاورزی موجود در کشت بوم های بزرگ تر است.
- دوم، باغکشتها مکان هایی برای آزمایش یا معرفی رقم های جدید ناشی از مبادله و تعامل میان فرهنگ ها و جوامع است.
- سوم، باغکشتها سیستم های با اهمیتی برای مطالعه تکامل گیاهان و منابع ژنتیکی گیاهی هستند.
- مطالعه تکامل گیاهان، مطالعه تنوع گونه ها و واکنش میان آن ها است.
- ماهیت پویا و استفاده چندگانه باغکشتها می تواند به سوالات مهم در مورد پایداری این زیست بوم کوچک و نقش بالقوه به مثابه یک واحد حفاظتی پاسخ دهد.
می توان مدعی بود که تنوع در اشکال مختلف جهان به وسیلهٔ فشارهای ناشی از فعالیت های انسانی رو به کاهش است و آگاهی اندک مردم نسبت به این موضوع موجب تهدید تنوع زیستی و به ویژه تنوع زیستی کشاورزی می شود. تنوع زیستی کشاورزی زیر مجموعه ای از تنوع زیستی طبیعی است که شامل منابع ژنتیکی گیاهی، ارقام، اکوتیپ ها نژادهای علف هرز و خویشاوندهای خودرو می شود که برای غذا و کشاورزی کاربرد دارند.
حفاظت از تنوع زیستی
کشاورزی پایدار و تنوع زیستی
- نگهداری از تنوع ژنتیکی در محصولات کشاورزی طیف گسترده ای از خدمات و کالاهای اساسی را شامل می شود.
- عملکرد، انعطاف پذیری و بهره وری زیست بوم را مورد حمایت قرار می دهد.
- بنابراین به کشاورزی پایدار و کشاورزی بوم شناختی تبدیل شد.
تنوع زیستی کشاورزی همچنین مواد اولیه را برای کشاورزان و به نژادگران به منظور گزینش و تطبیق مداوم محصولات در پاسخ به تغییر شرایط محیطی و نیازهای رو به رشد جمعیت فراهم می کند.
- فرهنگ ها موجب حفاظت از تنوع زیستی برای ارتباط قوی میان تنوع زیستی کشاورزی و مردم شده اند.
- افزایش نگرانی در مورد از دست دادن تنوع زیستی کشاورزی در دهه های اخیر باعث شد که تلاشها و اقدامات جهانی برای بهبود حفاظت از محیط زیست در قالب موافقت نامه های بین المللی باقی بماند.
کشاورزی پایدار و تنوع زیستی
اهمیت تنوع زیستی
کنوانسیون تنوع زیستی (CBD۱۹۹۲) در نظر دارد با حفظ تنوع کنونی گیاهی و محصولات کشاورزی به کاهش فقر و توسعه پایدار کمک کند. راهکار جهانی برای حفاظت از گیاه (GSPC ۲۰۰۲) یکی از مهمترین اهداف کنوانسیون تنوع زیستی در سال ۲۰۱۰ بوده است.
- شامل حفظ ۷۰ درصد از تنوع ژنتیکی محصولات کشاورزی و دیگر گونه های گیاهی اصلی که ارزش اقتصادی اجتماعی دارند هست.
- حفظ دانش بومی و محلی است.
معاهده بین المللی منابع ژنتیکی برای غذا و کشاورزی (۲۰۰۱ ITGRF) به طور خاص بر حفاظت استفاده پایدار از منابع ژنتیکی گیاهی برای غذا و کشاورزی و به اشتراک گذاری عادلانه منطقی منافع ناشی از استفاده آنها تمرکز دارد که به حمایت کشاورزان و جوامع محلی تلاش برای مدیریت حفاظت منابع ژنتیکی گیاهی در مزرعه نیاز دارد.
حفاظت تنوع گونه ها در کتابخانه
توصیف کننده پایداری و آشیانه های متنوع و تعامل نزدیک میان طبیعت و فرهنگ های انسانی است. حفاظت برون جا از طریق بانک ژن یا باغ گیاه شناسی حذف گونه از زیست بوم طبیعی آن و تکامل آن گونه در محیط ایستا به عمل می آید. در این نوع حفاظت، پتانسیل تکاملی و سازگاری به شکلی محدود است.
- یک سوم از گونه های حفاظت شده در بانک ژنی، گونه های بومی یا ارقام اولیه است.
- به گیاهان فراموش شده یا گیاهان کمتر استفاده شده و خویشاوندان وحشی، توجه زیادی نشده است.
- بخش عمده ای از تنوع زیستی کشاورزی در مجموعه ای از کشت بومها موجود است.
- اغلب به وسیلهٔ کشاورزان خرده پا در سراسر جهان اداره می شوند.
حفاظت درون جا در مزارع و باغ ها، راه حلی پویا و تضمین کننده سازگاری گونه ها و توده های بومی در محیطی است که مدوام در حال تغییر بوده است و متکی بر هر دو جزء انسانی و بیولوژیکی زیست بوم است.
مطالعه درباره باغکشت ها
- تحقیق درباره بوم شناختی در باغکشتها حدود ۲۵ سال اخیر در مناطق استوایی جنوب شرق آسیا آغاز شده است.
- این تحقیقات در مورد باغکشتها و تنوع زیستی بیشتر در کشورهای در حال توسعه انجام شده است.
- به اهمیت باغکشتها به منزلهٔ مخزن تنوع ژنتیکی محصولات کشاورزی و طبیعی اشاره شده است.
مطالعه باغکشت ها
- این درحالی است که بسیاری از باغکشتها منابع تنوع زیستی کشاورزی در سطوح بین گونه ای و درون گونه ای اند.
عوامل تضعیف کننده نگهداری از تنوع زیستی
- باغکشتها محیطی ایده آل برای درک و بهبود روشهای باغبانی محلی سازگار با شرایط محیطی فراهم می کند.
- فرهنگ غذایی جوامع محلی را بهبود می بخشد.
- تجربه منفی از طرح های پیشین در مورد باغکشتها موجب شد تا سیاست گذران نقش باغکشتها را در توسعه روستاها نادیده بگیرند.
معرفی سبزیهای وارداتی و گسترش ارقام با عملکرد بالا، استفاده از سبزیها و توده های بومی را محدود کرده است. باغکشتها با مزارع تجاری جایگزین می شوند که در دراز مدت از لحاظ زیست محیطی و اقتصادی پایدار نیستند و از نظر اجتماعی مطلوب نخواهند بود. تبدیل باغ موجب تغییر شدید ترکیب پوشش گیاهی سنتی می شود که به مشکلات جدی مانند شیوع آفات، تخریب و فرسایش خاک منجر می شود. برای درک رابطه متقابل میان گیاهان و خانواده های گیاهان در باغکشت ها به داشتن اطلاعات بیشتری نیاز است. در این صورت ما می توانیم ارزیابی دقیقی از پایداری سیستمهای باغکشت و حفاظت از تنوع زیستی در کشاورزی را داشته باشیم.
مزایای زیست محیطی در کشاوزی پایدار
- باغکشتها مزایای زیست محیطی و بوم شناختی فراوانی دارند.
- این سامانه ها به منزله واحدهای اولیه با بهره گیری از روشهای سازگار با محیط زیست درحالی که از تنوع زیستی و منابع طبیعی حفاظت می کنند برای تولید موادغذایی نیز استفاده می شوند.
- متنوع و حاوی ساختاری غنی از گونه های گیاهی و جانوری اند؛ از این رو، محل مناسبی برای مطالعات گیاه شناسی قومی اند.
- سیستم پیچیده دارند.
- شبیه سیستمهای اکولوژیک تولید محصولات کشاورزی اند که حفاظت کننده تنوع زیستی است.
تنوع غنی و ترکیب گونه ها و توزیع متراکم طبقات جانوران و گیاهان نشان دهندۀ ویژگیهای بی همتای بوم شناختی باغکشتهاست. باغکشتها در بردارنده طیف گسترده ای از گونه های گیاهی اند که برخی از آنها توده های بومی، گونه های نادر یا در معرض تهدید و ارقام خاصی اند که انتخاب آنها به سبب مجموعه ای از صفات مطلوبشان بوده است. بنابراین باغکشتها به مکانهایی ایده آل برای حفاظت درون جا از تنوع زیستی و مواد ژنتیکی تبدیل شده اند.
تاثیر کشاورزی بر محیط زیست
کشاورزی پایدار یا باغکشتها همچنین خدماتی اکوسیستمی، مانند تأمین زیستگاه برای حیوانات و دیگر موجودات سودمند، بازیافت مواد مغذی، کاهش فرسایش خاک و افزایش گرده افشانی ارائه می دهند. تراکم بالای گیاهان در باغکشتها، محیط و پناهگاه مناسبی برای گونه های وحشی، مانند پرندگان، پستانداران کوچک، خزندگان و حشرات فراهم می کند. تعداد دیگری از خدمات اکوسیستمی ارائه شده به وسیلهٔ باغکشتها را مانند تولید مواد غذایی با کیفیت، نگهداری از توده های بومی خدمات فرهنگی، کنترل آفات و گرده افشانی مشخص کردند و آنها نتیجه گرفتند که خدمات اکوسیستمی ارائه شده به وسیلهٔ باغکشتها با باغداری در مقیاس بزرگ و کشاورزی تجاری متفاوت است.
چرخه مواد غذایی یکی دیگر از مزایای زیست محیطی باغکشتهاست. فراوانی بسترهای گیاهی و جانوری و بازیافت مداوم ماده آلی خاک در باغکشتها به افزایش کارایی سیستم چرخه مواد مغذی کمک می کند. یکی دیگر از مزایای بالقوه باغکشتها کاهش فرسایش خاک و حفاظت از تنوع زیستی در زمین است. از جمله مزایای دیگر می توان به ایجاد جاذبه های فراوان برای زنبورعسل و بهبود گرده افشانی و به تبع آن افزایش تولید میوه اشاره کرد.
منبع : کتاب باغکشت ها و تنوع زیستی کشاورزی، ۱۳۹۴
دیدگاهتان را بنویسید