کشاورزی ارگانیک، بیولوژیک و تنوع ژنتیکی
پیچیدگی کشاورزی ارگانیک، پایدار یا باغکشتها
فعالیت باغکشتی در مناطق پرجمعیت و کم جمعیت انجام می شود. باغکشتها در نزدیکی خانه هستند و محدودهٔ مشخصی از محیط خانه را به خود اختصاص می دهند که به وسیلهٔ پرچینها، نرده ها و موانع دیگر از سایر فضای خانه مجزا شده اند. محصور بودن کم و بیش باغکشت، مراقبتهای بسیار خانوار از آن خاک منحصر به فرد ریز اقلیم و شرایط زیستی باغکشتها را از چشم اندازهای اطراف آن به طور قابل توجهی متمایز می سازد. با کشاورزی ارگانیک، بیولوژیک و تنوع ژنتیکی در این مطلب از سایت دی مگ آشنا می شویم.
مزایای کشاورزی پایدار یا باغکشتها
باغکشتهای حومه شهر به عملکرد و پایداری اکوسیستم های بزرگتر کشاورزی ارگانیک کمک میکنند. گرده افشانی، تأمین پناهگاه برای جانوران کوچک و بزرگ و جریان ژن میان جمعیتهای گیاهی در داخل و خارج از باغکشت از جمله خدماتی است که به وسیلهٔ باغکشتها ارائه می شود. حتی باغهای شهری که با کشت بومهای بزرگتر ارتباط ندارند به بهبود کیفیت هوا و کاهش انتشار کربن دی اکسید (CO۲) و درجه حرارت کمک کرده و همچنین فرصتهایی برای امرار معاش و فعالیت های اجتماعی و تفریحی شهروندان فراهم می کند.
مزایای باغکشتها یا کشاورزی پایدار
- اندازه متوسط برای باغکشت به زمینه و شرایط کشت بوم، شرایط اجتماعی، اقتصادی و تغییرات چشمگیری که در سراسر بوم نظام وجود دارد وابسته است.
- باغکشت نشان دهندۀ آشیان ای در سیستمهای بزرگ کشاورزی است.
- اندازه آنها تا حدودی متناسب با اندازه مزرعه است.
- باغهای شهری که با زمینهای بزرگتر ارتباط مستقیم ندارند، منبعی پراکنده ترند که اندازه آنها تا حدود بسیاری در رقابت با زمینهای ساختمانی و توسعه زیرساختهای شهری است.
چگونگی باغکشتهای سنتی
- باغکشتهای سنتی معمولاً به شکل چندلایه ای و شبیه سیستمهای جنگل زراعی اند.
- در یک توالی زمانی یا مکانی گونه های مختلف گیاهی را با هم تولید میکنند.
- این معماری پویا و چندگونه ای نشان دهنده یک اکوسیستم پایدار و انعطاف پذیر است.
- در آن ساختارهای گوناگون ریشه به طور مؤثر از سطوح مختلف خاک استفاده می کند.
- در نتیجه زمین و فضای موجود به طور مؤثر استفاده می شود.
باغکشتهای سنتی
- با بودن درختان و ریزش برگهای آن در باغکشتها مالچ طبیعی و انباشتگی هوموس ایجاد می شود.
- موجب کنترل فرسایش خاک و افزایش حاصلخیزی می شود.
- استفاده از کودهای شیمیایی و آفت کشها برای گیاهان و جانوران، در باغکشتها کمتر از دیگر کشت بومها است.
- حفاظت از زیستگاه های طبیعی و تنوع میکروارگانیسم با سیستم کشاورزی ارگانیک، پایدار بهبود می یابد.
تنوع ژنتیکی بین گونه ای در کشاورزی پایدار
ارتباط و ظرفیت باغکشتها برای حفاظت از تنوع ژنتیکی و تنوع زیستی در سطوح مختلف بیش از سیستمهای کشاورزی دیگر است. کاشت گونه هایی با چرخه های متفاوت زندگی به صورت وحشی، نیمه اهلی و اهلی که به شیوه های مختلف کاشت نیاز دارند و برای هدفهای متنوع غذا، علوفه، دارو، سوخت و فیبر یا زینتی کشت می شوند، باغکشت را به ذخیره گاهی برای انواع محصولات تبدیل کرده است. مطالعات درباره باغکشتهای مناطق گوناگون نشان دهنده تنوع گونه ها در این سیستمها و غنای بالای گونه ها و ارقام در باغکشتهاست.
از نظر ترکیب تنوع گونه ای بالا برجسته ترین ویژگی باغکشتهاست. باغکشتها اغلب برای آزمایش محصولات جدید مورد استفاده قرار می گیرند، در واقع این سیستمها به منزلهٔ نهالستانهای جنگلی و مکانهایی مفید برای اهلی کردن گونه های علف هرز و گیاهان خودرو که ممکن است به طور مستقیم در خانواده استفاده شود کاربرد دارند. در بررسی هایی که از باغکشتها به عمل آمده، محصولات نادری یافت شد که هرگز برای بلندمدت در زمین های تجاری و در مقیاس بزرگ کاشته نشده اند. در این مورد میتوان به لوبیای لیما در کوبا و کدوی اسفنج در نپال و همچنین پنیرک درختی Lavatera arborea در جزیره ای کوچک در لینوزا، سواحل سیسیل و کتان دروغین Camelina sativa Crantz، تربچه علوفه ای Raphanus sativus L. var.oleiformis و ارزن جارویی .Panicum miliaceum L در لهستان اشاره کرد.
تنوع ژنتیکی درون گونه ای در کشاورزی پایدار
باغکشتها یا کشاورزی پایدار به تولید محصولات مورد نیاز و در نتیجه به امرار معاش خانواده کمک می کنند. این سیستمها از طریق تولید و نگهداری از گونه های خودرو، گونه های بومی و ارقام سنتی موجب انعطاف پذیری بیشتر سیستم می شود. وجود خویشاوندان وحشی محصولات کشاورزی اجازه می دهد تا تبادل ژن و تنوع ژنتیکی به طور طبیعی میان ارقام اهلی و خویشاوندان وحشی آنها به طور مداوم در داخل یا اطراف باغکشت رخ دهد. ژرم پلاسم وحشی اغلب به وسیلهٔ کشاورزان برای ایجاد و بهبود محصولات در داخل باغکشت و اطراف آن استفاده می شود.
تنوع ژنتیکی گونه ها در کشاورزی پایدار
- تنوع درون گونه ای در کشاورزی ارگانیک در طول زمان احتمال سازگاری و بقای گونه ها را افزایش می دهد.
- مواد اولیهٔ بسیار مهم را برای به نژادی فراهم می کند.
- موجب تکمیل یا احیای مجموعهٔ ژرم پلاسم می شود.
ویژگی های بیولوژیک کشاورزی پایدار
در باغکشت توده های بومی به صورت جدا یا در ترکیبی با ارقام جدید وجود دارد. توده های بومی بسیار متفاوت اند، انتخاب جمعیت بومی برای کشت موجب بهبود تولید محصولات می شود. با استفاده از تجزیه و تحلیل مولکولی، تنوع ژنتیکی قابل توجهی در میان توده گوجه فرنگی Solanum lycopersicum، لوبیای چشم بلبلی Vigna unguiculata، کرفس .Apium graveolens L، لوبیای رونده و لوبیای Phaseolus coccineus در باغ های کوچک ایتالیا شناسایی شده است. برای جامعه بشری کشاورزی ارگانیک، بیولوژیک و تنوع ژنتیکی حایز اهمیت هستند.
- توده های بومی با تنوع ژنتیکی بالا در برابر آفات، بیماریها و تغییرات زیست محیطی مقاومت بیشتری دارند.
- این ارقام نسبت به ارقام تجاری و اصلاح شده برای سیستمهای کشاورزی غیر صنعتی مناسب تر هستند.
- معمولاً در باغکشتها تعداد درختان میوه به علت اینکه فضای بسیاری به خود اختصاص می دهند کم است.
- در ۴۰ درصد از باغکشتهای بررسی شده در مرکز ایتالیا، درختان میوه به صورت تک درخت بودند.
- درون باغکشتها تنوع ژنتیکی درون گونه ای درختان میوه به دلیل اینکه از هر درخت تعداد کمتر ولی انواع بیشتری وجود دارد بسیار بالاست.
- برای محصولات دیگر تعداد متفاوتی وجود دارد.
مشخصات بیولوژیک کشاورزی پایدار
- تعداد و نوع ارقام محلی و تغییر در ویژگیهای مورفولوژیکی در میان جمعیت گیاهی نقطه ای برای ارزیابی میزان تنوع ژنتیکی، غنای گونه ای، شباهت و گوناگونی است.
- اندازه گیری مستقیم تنوع ژنتیکی با نشانگرهای مولکولی انجام می شود.
- در موارد نادر اندازه گیریهای مولکولی در اندازۀ جمعیت باغ به کار برده می شود که نتایج جالب توجهی دارد.
منبع: کتاب باغکشت ها و تنوع زیستی در کشاورزی، ۱۳۹۴
دیدگاهتان را بنویسید