ظرفیت تبادل کاتیونی خاک
ظرفیت تبادل کاتیونی به میزان بار منفی ذرات خاک مربوط می شود و بر حسب واحد اکی والان بر ۱۰۰ سانتی متر مکعب خاک بیان می شود. چون غلظت اکثر عناصر غذایی در داخل ریشه بیشتر از محیط رشد است برای جذب مقادیر اضافی نیاز به انرژی است که از طریق شکستن قند حاصل می گردد.
میزان تبادل کاتیونی رس بیشتر از مواد آلی است. آنیون‌ها به علت منفی بودن بار کلوییدهای خاک جذب نمی شوند، بنابراین یا باید توسط گیاه جذب شوند و یا از طریق آبشویی از دست روند. در خاک های شنی شستشوی آنیون‌ها بسیار شدید است و باید مرتب کوددهی شود. اگر آنیون‌های زیادی در محلول خاک باشند، مجموع نمک های قابل حل خاک (Total Soluble Salts) خیلی زیاد می شود و باید با آبشویی آنها را حذف کرد.
پی اچ خاک:
بیانگر میزان اسیدی یا بازی بودن خاک است و برحسب لگاریتم عکس یون های هیدروژن بیان می شود. pH برابر ۶، ۱۰ برابر اسیدی تر از pH برابر ۷ است و pH برابر ۵، ۱۰ برابر اسیدی تر از pH برابر ۶ است. بنابراین اگر ۴/۵ کیلوگرم آهک برای افزایش pH از ۵ به ۶ لازم باشد، ۴۵ کیلو گرم آهک برای افزایش pH از ۵ به ۷ لازم است.
بستر کشت گلخانه (خزه ها و پوست کاج) دارای pH اسیدی است و باید سنگ آهک کشاورزی (دولومیت) به آن اضافه کرد. سنگ آهک معمولی فقط کلسیم دارد. اگر اندازه ذرات سنگ آهک کمتر از ۰/۲۵ میلی متر باشد، به سرعت در آب حل شده و باعث افزایش سریع pH می شود و اثر منفی دارد.
-
نکته:
در pH های بالا و پایین، عناصر غذایی یا سایر مواد شیمیایی خاک ترکیب و از دسترس گیاه خارج می شوند. در pH خیلی اسیدی عناصر کم مصرف، آلومینیوم و آهن سه ظرفیتی ترکیب می شوند. در pH قلیایی عناصر کم مصرف، کربنات، کلر و سولفات ترکیب و غیر محلول می شوند. pH مناسب کشت خاکی ۶/۸-۶/۲، کشت بدون خاک ۶-۵/۴ است.
مصرف کودها به صورت محلول
کودهای مورد مصرف باید ۱۰۰ درصد در آب سرد محلول باشند. اکثر کودها در آب گرم قابل حل هستند. میتوان کودهای جامد را در آب حل کرده، ۲۴ ساعت آن را نگهداری کرد تا مواد غیر ضروری آن ته نشین شود آنگاه محلول صاف و بدون رسوب مصرف می شود.
شاخص شوری کودها:
اصولا کودها حاوی نمک هستند و وقتی به خاک اضافه می شوند میزان نمک خاک را افزایش می دهند. انتخاب کود مناسب کمک میکند تا غلظت نمک خاک در حد پایین حفظ شود. منظور از شاخص شوری اثری است که کودهای مختلف روی میزان شوری خاک دارند. شاخص شوری نیترات سدیم را ۱۰۰ در نظر می گیرند و شاخص شوری سایر کودها را بر اساس آن رتبه بندی می کنند. اگر آزمایش خاک نشان دهد که باید به خاک نیتروژن اضافه شود و قرار باشد ۴۵۰ گرم نیترات سدیم با ۱۶درصد نیتروژن و شاخص شوری ۱۰۰ به ۹/۲۸ متر مربع اضافه شود می توان از کودهای مختلف برای افزایش نیتروژن خاک استفاده کرد.
میتوان ۴۵۰ گرم کود نیترات کلسیم با ۱۵/۵ درصد نیتروژن و با شاخص شوری ۵۳، ۲۳۰ گرم نیترات آمونیوم ۳۳/۵ درصد با شاخص ۵۲/۵، ۱۷۶۰ گرم سولفات آمونیوم ۲۰ درصد با شاخص شوری ۵۵/۲ را استفاده نمود. در میان کودهای ذکر شده انتخاب کودی با شاخص شوری کمتر نسبت به نیترات سدیم با شاخص شوری ۱۰۰ در اولویت قرار دارد. چنین استنباطی در مورد انتخاب سایر کودها می تواند مفید باشد.
منابع:
۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.
۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.
دیدگاهتان را بنویسید