بیماری سفیدک پودری غلات در اکثر مناطق کشور، کم و بیش وجود دارد و میزان خسارت آن روی گندم معمولا کمتر از جو است.
علایم و نشانه های بیماری
میسلیوم های سطحی و کنیدیوم ها به صورت نقاط سفید یا خاکستری روشن روی سطح فوقانی و ندرتا روی سطح تحتانی برگ ها، غلاف و براکته های گل دیده می شود. قسمت های آلوده گیاه به نظر می رسد که گرد خاکستری رنگی روی آن پاشیده شده است که شامل کنیدیوم، کنیدیوفور و میسلیوم قارچ است، سپس لکه ها بزرگتر شده و تیره تر می شوند و قسمت های آلوده ابتدا زرد و سپس قهوه ای شده و نهایتا می میرند (شکل ۱-۱). تعداد زیادی آسکو کارپ گرد، کوچک و تیره در مناطق آلوده دیده می شود. گیاهان شدیدا آلوده ممکن است از بین بروند.
عامل بیماری
عامل بیماری (Blumeria graminis( = Erysiphe graminis است که فرم غیر جنسی آن Oidium monilioides است و تنها گونه ای از Oidium است که سلول قاعده ای کنیدیوفور آن بزرگ و متورم است (شکل ۱-۱).
شکل ۱-۱ A- علایم سفیدک پودری گندم روی برگ، خوشه و ساقه گندم، B- زنجیره کنیدیومی فرم غیر جنسی oidium monilioides.
Blumeria graminis روی گندمیان با توجه به محدودیت دامنه میزبانی و تشکیل رشته های خار مانند یا میسلیوم های ثانویه در اطراف آسکو کارپ در سطح برگ میزبان و داشتن مکینه یاهوستوریوم های منشعب و لوله ای و انگشت مانند از Erysiphe graminis به Blumeria graminis تغییر نام یافته است. این قارچ هتروتالیک است و هیبریداسیون بین استرین های مختلف از نظر ژنتیکی اتفاق می افتد که این مسأله احتمالا در آسکو کارپ منجر به ظهور نژادهای فیزیولوژیکی جدید می شود.
عامل بیماری زمستان را به صورت آسکو کارپ روی بافت گیاه بیمار و یا در مناطقی که زمستان ملایم دارند روی برگهای آلوده به صورت میسلیوم و کنیدیوم بسر می برد. کنیدیوم ها تقریبا به محض اینکه میسلیوم ها تشکیل شدند روی سطح برگ، خصوصا در هوای خنک و مرطوب ولی بدون وجود آب آزاد شکل می گیرند، میزان کنیدیوم ها در مایه ثانویه مؤثر است و در پخش بیماری در طی فصل رشد اثر دارد. رشد و توسعه بیماری در۱۵- ۲۲°C انجام می شود و بیماری روی گیاهانی که متراکم کاشته شده اند و یا کود نیتروژنه زیادی به کار رفته است شدت بیشتری دارد، هوای ابری، مرطوب و خنک باعث تحریک بیماری می شود.
مدیریت بیماری
استفاده از ارقام مقاوم به بیماری، تناوب با گیاهان غیر میزبان، شخم و زیر خاک بردن گندم های خودرو در صورت امکان و کوددهی مناسب می تواند در مدیریت بیماری بیماری مؤثر است. در صورت اقتصادی بودن و آلودگی شدید به محض شروع اولین علایم بیماری می توان از قارچکش های مناسب استفاده کرد. قارچ کش های تبوکونازول ۱ (فولیکور) و پروپیکونازول (تیلت) به مقدار یک لیتر در هکتار به صورت سمپاشی در مرحله تورم سنبله ها مؤثر است .
اخیرا کاربرد قارچکش Rider (پروپیکونازول+ فن پروپیدین) به میزان یک تا یک و نیم لیتر در هکتار نیز مؤثر گزارش شده است. تاکنون ۶۳ نژاد مختلف از این قارچ شناسایی شده است و هیچ کدام از ژنهای مقاومت به کار گرفته شده در ایران به طور مطلق مقاوم نبودند. بیشترین میزان مقاومت مربوط به رقم Apollo با داشتن ترکیبی از ژنهایPm2 + 46 + 8 و رقم Normandi با داشتن ترکیب ژنهای۹+۲+ Pml و رقم ( Ronso( DH با داشتن ژن Pm4b، بوده است و با استفاده از روش های اصلاحی می توان این ژن ها را به ارقام پر محصول تجاری مناطق مختلف انتقال داد .
منبع : کتاب بیماری های گیاهان زراعی ایران
نویسنده : دکتر بهرام شریف نبی
دیدگاهتان را بنویسید