ساختار و وظایف ساقه در گیاه

با ساختار و وظایف ساقه در گیاه آشنا شوید

ساقه گیاهان

با ساختار و وظایف ساقه در گیاه آشنا شوید: ساقه ها بخشی از سیستم اندام هوایی گیاه هستند. طول آنها ممکن است از چند میلی متر تا صدها متر باشد. قطر آنها نیز بسته به نوع گیاه متفاوت است. ساقه ها معمولاً بالاتر از سطح زمین هستند، اگرچه ساقه برخی گیاهان مانند سیب زمینی نیز در زیر زمین رشد می کند. ساقه ها ممکن است ماهیت علفی (نرم) یا چوبی داشته باشند.

ساقه های گیاه، چه در سطح زمین و چه در زیرزمین، با وجود گره ها و گره های داخلی مشخص می شوند. گره ها نقاط اتصال برگ ها، ریشه های هوایی و گل ها هستند. به منطقه ساقه بین دو گره، میانگره گفته می شود.

آشنایی با ساختار ساقه در گیاه

ساقه و سایر اندام های گیاهی اصولاً از سه نوع سلول ساده ساخته می شوند:

۱- سلول های پارانشیم

سلول های پارانشیم متداولترین سلول های گیاهی هستند. آنها در ساقه، ریشه، داخل برگ و تفاله میوه یافت می شوند. سلول های پارانشیما مسئول عملکردهای متابولیکی مانند فتوسنتز هستند. آنها همچنین به ترمیم و بهبود زخم کمک می کنند. بعلاوه، برخی از سلول های پارانشیم نشاسته را ذخیره می کنند.

۲- کولنشیما

سلول های کولنشیما سلول های کشیده ای با دیواره های ضخیم ناهموار هستند. آنها پشتیبانی ساختاری، به طور عمده برای ساقه و برگ ها فراهم می کنند. این سلول ها در زمان بلوغ زنده هستند و معمولاً در زیر اپیدرم یافت می شوند. رشته های ساقه کرفس نمونه ای از سلول های کولنشیما است.

۳- اسکلرانشیم

سلول های اسکلرانشیم نیز از گیاه پشتیبانی می کنند، اما بر خلاف سلول های کولنشیما، بسیاری از آنها در بلوغ مرده اند. دو نوع سلول اسکلرانشیم وجود دارد:

1. فیبر
2. اسکلرید (sclereids).

هر دو نوع دیواره سلولی ثانویه دارند که با رسوبات لیگنین، یک ترکیب آلی که از اجزای اصلی چوب است، ضخیم می شوند. فیبر سلول های بلند و باریکی هستند و اسکلریدها اندازه کوچکتری دارند. مانند سایر گیاهان، ساقه دارای سه سیستم بافتی است:

1. بافت پوستی
2. بافت عروقی
3. بافتی زمینی

هر یک از طریق سلول های مشخصی وظایف خاصی را برای رشد و بقای گیاه انجام می دهد.

با وظایف و عملکرد ساقه در گیاه آشنا شوید

وظیفه اصلی آنها حمایت از گیاه، نگه داشتن برگ، گل و جوانه است. در برخی موارد، ساقه ها نیز مواد غذایی را برای گیاه ذخیره می کنند. یک ساقه ممکن است مانند یک درخت خرما بدون شاخه باشد، یا ممکن است مانند یک درخت ماگنولیا بسیار شاخه ای باشد. ساقه گیاه، ریشه ها را به برگ ها متصل می کند و به انتقال آب و مواد معدنی جذب شده به قسمت های مختلف گیاه کمک می کند. ساقه همچنین به انتقال محصولات فتوسنتز (یعنی قندها) از برگ ها به بقیه گیاه کمک می کند. بطور خلاصه وظایف ساقه عبارتند از:

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

۱- هدایت آب و مواد غذایی
۲- نگهداری اندام های هوایی
۳- ذخیره مواد غذایی
۴- انجام فتوسنتز

گیاهانی که دارای دو ساقه و یا بیشتر هستند نسبت به گیاهانی که دارای یک ساقه هستند، نسبت به عوامل محیطی دارای سازگاری بیشتری هستند ساقه هایی که بر روی زمین می خوابند و یا به صورت افقی گسترش می یابند نسبت به ساقه های دیگر مقدار فضای بیشتری را اشغال می کنند و از طرف دیگر مقدار نوری را هم که می گیرند بیشتر است و ساقه های بلندتر نسبت به ساقه های قدکوتاه از نظر خوابیدگی مقاوم تر هستند و ساقه های گل نامحدود که در رشد ساقه آنها بعد از رشد زایشی هم ادامه می یابد.

رقابت بین پر شدن دانه ها و رشد رویشی گیاه وجود دارد اما بعضی از گیاهان مثل ذرت خوشه ای که گل دهی در ساقه های مختلف متفاوت است و زمانیکه یک ساقه در حال گلدهی می باشد و ساقه دیگر در حال رشد رویشی می باشد و این روش از نطر میزان رقابت اگرچه مناسب است ولی از نظر میزان مدیرت مزرعه عملکرد خوبی ندارد.

منابع :

۱- سایت کتابخانه آموزشی آنلاین LibreTexts کانادا

۲- سایت منبع آموزشی باز Lumen Learning

دکتر فاطمه سکه چی