سن پسته و گونه های آن

سن پسته و گونه های آن

در میان سن ها، چندین گونه هستند که در جنگل ها و باغ های پسته مناطق مختلف کشور مشاهده می شوند. با توجه به مکانیسم تغذیه این حشرات تصور می شود که اگر انبوهی آنها زیاد باشد، باید در اثر تغذیه از شیره نباتی باعث ضعف درخت، ریزش گل و میوه و یا کوچک ماندن میوه ها بشوند. ولی در بعضی موارد خسارت این آفات فراتر از مکیدن شیره گیاهی است.

• ایجاد بیماری استیگماتومیکوز توسط سن پسته

این سن ها با انتقال، انتشار و تثبیت عامل بیماری معروف به «ماسو» یا استیگماتومیکوز (Stigmatomycose) پسته خسارت به مراتب شدیدتری ایجاد می کنند. اسپورهای عامل این بیماری قارچی باید حتما در داخل نسج میوه نفوذ داده شود. تا در آن رشد کرده و موجب بروز بیماری گردد. در این رابطه سن های سبز (Green stink bugs) از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشند. در سال های اخیر توجه حشره شناسان، متخصصین بیماری های گیاهی و باغداران پسته را به خود جلب کرده اند.

۱- سن سبز پسته (Pentatomidae)

سن های سبز گونه هایی از حشرات خانواده Pentatomidae می باشند که در آنها سپرچه نسبتا کوچک و بصورت یک قطعه مثلثی شکل قسمتی از پشت شکم را پوشانده است. در این حشرات بال های جلویی بخوبی نمایان است. و در مواقعی که پرواز نمی کنند سطح پشتی شکم را پوشانده اند. مهمترین گونه ای که در باغ های پسته جمع آوری شده سن سبز معمولی می باشد.

۲- سن سبز معمولی پسته  (.Nezara viridula L)

تمام سن های سبز معمولی پسته گیاه خوارند. و از شیره گیاهی عده زیادی از نباتات کاشته شده و گیاهان وحشی تغذیه می کنند. این گونه نیز ناقل بیماری ماسوی پسته ذکر شده است. این سن ها زمستان را بصورت حشرات کامل در پناهگاه های مختلف می گذرانند. و در بهار به محض گرم شدن هوا فعالیت غذایی خود را آغاز می کنند.

این حشرات پلی فاژ و چند نسلی هستند. اگر شرایط آب و هوایی مساعد باشند در سال چندین نسل (۳ تا ۴) ایجاد می کنند و انبوهی جمعیت آنها در پائیز بالا می رود. در چنین شرایطی اگر در پائیز و زمستان نزولات آسمانی کافی نباشد، در بهار سال بعد گیاهان وحشی خوب رشد نکرده و زود خشک می شوند. و این حشرات ناچار به مهاجرت به زراعت های کاشته شده و بخصوص باغ های پسته هستند.

• نحوه ایجاد بیماری سن سبز معمولی پسته

طی مطالعات انجام شده، اکثر میزبان های وحشی این سن ها آلوده به اسپور قارچ های نماتوسپرا می باشند. لذا این حشرات در هنگام مهاجرت به باغ های پسته، قارچ های عامل بیماری استیگماتومیکوز را با خود به همراه دارند. همین مطالعات نشان می دهد که قسمت های خارجی و داخلی قطعات دهانی سن ها آلوده به اسپورهای عامل بیماری ماسوست است.

همانطور که گفته شد عامل بیماری ماسویا استیگماتومیکوز از جمله قارچ هایی است که بدون واسطه قادر به نفوذ در داخل میوه نمی باشد. در میوه های سالم به هیچ وجه نمی تواند از پوست سبز یا Pricarp پسته نفوذ کرده و در سطح داخلی مزوکارپ یا قسمت سخت پسته که دانه ها را در بر گرفته است نفوذ کند.

مدیریت کنترل آفت

۱- مهمترین راه پیشگیری خسارت سن های پسته، بررسی انبوهی جمعیت آنها در صحرا و دشت های کاشته نشده اطراف باغ های پسته می باشد. باید در این مناطق انبوهی جمعیت این سن ها بوسیله نمونه برداری های منظم زیر نظر باشد. و عوامل تغییر دهنده جمعیت آنها دقیقا مشخص گردد.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

۲- چنین به نظر می رسد که در سال های طغیانی، اگر به موقع صحارى و بوته زارهای اطراف باغ های پسته سمپاشی شوند و سن ها قبل از رسیدن به باغ های پسته تحت کنترل درآیند، خسارت آنها به نحو قابل توجهی کاسته می شود.

۳- از آنجا که این سن های پسته بمحض فرو کردن خرطوم خود در نسج گیاه عامل بیماری را در با خود قرار داده و عمل انتقال را انجام می دهد، سمپاشی درختان پسته در موقع هجوم حشرات به باغ ها، چنانکه باید نمی تواند نتیجه بخش باشد. زیرا این حشرات قبل از مسموم شدن می توانند تا حدودی عمل انتقال را انجام دهند.

۴- خوشبختانه قارچ عامل بیماری بطور سیستمیک در گیاه انتشار پیدا نمی کند. و از این لحاظ به هیچ وجه قابل مقایسه با ویروس ها نمی باشد. نباید از سمپاشی باغ های پسته در موقع حمله این آفت انتظار زیادی داشت. در هر صورت سموم ضربه ای و سریع التأثیر مانند پیرتروئیدها و ترکیبات براساس .D. D. V. P باید نتایج بهتری بدهند.

ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در سال های عادی، سمپاشی هایی که در اول بهار و قبل از رشد کافی میوه ها علیه سایر آفات پسته انجام می گیرد، به سن ها فرصت نمی دهد که بتوانند از طریق انتقال بیماری ماسو خسارت قابل توجهی ایجاد کنند.

منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.

دکتر فاطمه سکه چی