تاریخ :۹ فروردین ۱۴۰۳
زرشک-خواص-دارویی

گیاه زرشک و خواص دارویی آن

  • گیاه زرشک و خواص دارویی آن

    گیاه شناسی گیاه زرشک 

     گیاه زرشک و خواص دارویی آن مورد بررسی قرار گرفته است. زرشک با نام علمی Berberis vulgaris بومی ایران است اما این درختچه در جنگل های اروپا و آسیا بـه شـکل وحـشی دیده می شود. زرشک در طبیعت به دو صورت زرشک دانه دار و زرشک بی دانه وجود دارد. زرشک درختچه ای است خاردار به ارتفاع ۱ تا ۳ متر و دارای شاخه های شکننده است ارتفاع بعضی از آن ها در محیط های مساعد به  ۶ متر می رسد.

    چوب آن رنگ زرد دارد. گل های آن که در اردیبهشت و خرداد ظاهر می شود به رنگ زرد و به صورت خوشه ای آویز است. میوه هـا بـه شـکل سـته و بـه رنـگ قرمـز می باشند. درختچه ای مقاوم به سرما و خشکی، دارای نیاز نوری بالا و خاک های نسبتا سـبک لـومی _ شـنی دارای زهکـش خوب را ترجیح می دهد. محل رویش آن در نواحی کوهستانی شمال ایران در گیلان، رودبار، خراسان و برخی از دیگر  نقاط  کشور است. طبیعت زرشک بی دانه سرد و خشک است.

    تکثیر گیاه زرشک 

    زرشک توسط پاجوش تکثیر می گردد. بدین منظور پاجوش های ۳ – ۲ ساله را در آبان ماه یا آذر ماه جدا نموده و با فاصله ۴ متر از یکدیگر کشت می نمایند. برداشت میوه ها در شهریور یا مهر ماه صورت می گیرد.

    خواص دارویی گیاه زرشک

    تکثیر زرشک

    ترکیبات شیمیایی و خواص گیاه زرشک

    دارای اسید های آلی_اسید مالیک و دیگر اسیدهای مفید و ویتامین c می باشد. برگ، چوب و پوست این گیاه دارای بربرین است. طعم خیلی تلخ دارد به مقدار خیلی کم در آب سرد ولی به مقدار زیاد در آب گرم و الکل حل می شود. بربرین از مواد دفعی گیاهان است فاقد هر گونه عمل متابولیک در آنها می باشد. در صنعت نیز جهت رنگ کردن الیاف پشم، ابریشم و پنبه از بربرین استفاده می شود و رنگ زرد ایجاد می نماید. همچنین در رنگ کردن چرم و منبت کاری مورد استفاده قرار می گیرد .

    میوه گیاه زرشک 

    در جوانه ها و ریشه مواد قندی، اسید مالیک، مواد پکتینی، صمغ و احتمالا نوعی اسید عطری است وجود دارد.

    خواص دارویی گیاه زرشک 

     ریشه و پوست ساقه زرشک

    از داروهای تلخ به شمار آمده و اثر مقوی صفرابر و مسهلی دارند . آنچه از نظر درمانی قابل ارزش است پوست ثانوی ریشه و ساقه می باشد که اثر تصفیه کننده خون، ضد عفونی کننده و کمی مسهلی دارند. پوست ریشه و ساقه زرشک را در بی نظمی های محل دستگاه گوارش که منشاء کبدی یا کلیوی داشته باشد هم چنین در سوء هضم های مزمن همراه با بی اشتهایی، یبوست، زردی، یرقان، رماتیسم، تب های عفونی، تیفوئید و خونریزی هایی که در فواصل قاعدگی رخ می دهد به کار می رود. 

    خواص برگ گیاه زرشک

    در دیسانتری های مزمن و اسکوربوت (عوارض ناشی از فقدان ویتامین c) مصرف می شود. زیرا جویدن برگ باعث سفت شدن لثه دندان در بیماری اسکوربوت می گردد. دم کرده برگ زرشک در آنژین (به صورت غرغره) و در شستشوی زخم ها نتیجه خوبی دارد.

     میوه زرشک

    در گذشته از میوه زرشک در تب های عفونی، تیفوس و دیسانتری استفاده می کردند. برای تقویت کبد افرادی دارای طبع سرد و تر و باز کردن انسداد مجاری کبدی و سردی احشا مفید است.تقویت کننده قلب، کبد و معده افراد گرم مزاج می باشد. برای درمان ورم و زخم معده، روده، درمان اسهال خونی، سنگ کیسه صفرا (صفرا آور) مناسب است. بی اشتهایی را برطرف می کند. زرشک ویتامینB دارد و در پیشگیری از سرما خوردگی مفید است. ادرار آور و خلط آور است و برای خوشبو شدن دهان به کار می رود. ضد عفونی و تصفیه کننده خون و منقبض کننده عروق است. برای رفع غلظت چربی و پایین آوردن فشار خون سودمند است.

    جشنواره پاییزه
    جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع
    همین الآن خرید کنید

    منع مصرف گیاه زرشک

    مصرف زیاد آن برای سرد مزاج های بلغمی و سوداوی مضر است.

    بیماری های گیاه زرشک

    منع مصرف زرشک

    منبع :

    ۱- کتاب گیاهان داررویی، نویسندگان دکتر فرشاد ابراهیم پور و مهندس خالد عیدی زاده، ۱۳۸۸

    ۲- جزوه آشنایی با داروهای گیاهی در پیشگیری و درمان بیماری ها، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، ۱۳۹۲

    ۳- کتاب کافی شاپ در خانه،آشنایی با انواع نوشیدنی‌های سرد و گرم دمنوش‌ها، عرقیات گیاهی، اسموتی…، ۱۳۹۶

    امتیاز شما به این مقاله چقدره؟

    میانگین امتیازات ۵ از ۵

    دیدگاهتان را بنویسید

    نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *