آفت سپردار قرمز مرکبات
-
نام علمی: Aonidiella aurantii (Maskell)
آفت سپردار قرمز مرکبات علاوه بر مرکبات بر روی عده زیادی از درختان همیشه سبز اعم از درختان میوه یا زینتی ایجاد خسارت می کند. کوثری و فرحبخش در سال ۱۳۴۷ این سپردار را از روی آلو، سیب و گلابی در شمال ایران گزارش می کنند.
این آفت در سال ۱۳۱۶، همراه با نهال های مرکبات از فلسطین به ایران راه یافته است. بیشترین تراکم سپردار قرمز مرکبات در ایران در اطراف رامسر است، ولی از لاهیجان تا گرگان نیز دیده می شود. اگرچه این آفت در آمریکا و بسیاری از کشورهای جهان از مهمترین آفات مرکبات به شمار می رود، ولی در ایران نسبت به سپردار قهوه ای و شپشک واوی مرکبات در درجه سوم اهمیت قرار دارد.
مشخصات ظاهری سپردار قرمز مرکبات
- سپر حشره ماده کامل، گرد و نسبت به سپردار قهوه ای برآمدگی کمتری نشان می دهد. قطر آن حدود ۱/۵ تا ۲ میلیمتر است. به صورت پولک کم و بیش صاف دیده می شود. سپر تقریبأ شفاف است. وقتی بدن حشره در زیر آن قرار دارد قرمز رنگ به نظر می رسد. بدن حشره از پشت سپر دیده می شود.
- جلد لاروی مرکزی است و به رنگ قرمز روشن می باشد. سپر حشره نر کوچک و بیضی شکل است. جلد لاروی در آن کناری می باشد. بدن حشره ماده کامل، قلوهای شکل است. بدین ترتیب که قسمت های کناری سه بند اول شکم رشد زیاد کرده و پیچیدیم را در بر می گیرد.
- بر روی پیجیدیم L۴ از دو طرف دندانه داراست. فقط در طرف خارجی کمی فرورفتگی نشان می دهند.
- شانه در بین لب ها کاملا مشخص و متمایز است.
- همچنین در این گونه دو جفت پارافیز (بین L1 و L2 و بین L2 وL3) در هر طرف مشاهده می شود.
- غده شاخکی در این گونه شبیه بند آخر انگشت شصت است.
زیست شناسی
- سپر دار قرمز مرکبات زنده زا (Ovoviviparous) است. یعنی تخم ها قبل از خروج از بدن تفریخ شده و در حقیقت پوره ها از بدن حشره ماده خارج می شوند. ظاهرا در این گونه نرها نقشی ندارند و تولید مثل از طریق بکرزائی صورت می گیرد.
- پوره های سن اول ممکن است یکی دو روز پس از تولد زیر سپر باقی بمانند و سپس خارج شوند. معمولا پوره ها هنگام صبح و قبل از ظهر از زیر سپر خارج می شوند و تا هنگام عصر روی میزبان مستقر می گردند.
- در روی برگ ها، این حشرات بیشتر در مجاورت رگبرگ های اصلی مستقر می شوند و در روی میوه در فرورفتگی های نزدیک غده های تولید کننده اسانس قرار می گیرند. پوره ها شدیدا به سرما حساس هستند و اگر در موقع خروج مصادف با سرمای بهاره بشوند اکثرأ از بین می روند.
- تلهوک در سال ۱۹۵۹ آستانه حرارتی این حشره را ۱۲-۱۴ درجه سانتیگراد ذکر کرد و شاید یکی از علل عدم گسترش فوق العاده این آفت سرمای زمستانه باشد.
- دوره پورگی در این گونه حدود ۲ تا ۲ ماه و نیم است و در سال ممکن است تا چهار نسل ایجاد کنند. این حشره نیز در زمستان بصورت پوره سن دو می باشد و تولیدمثل را از اوایل خرداد شروع می کنند.
خسارت آفت سپردار قرمز مرکبات
۱- در اثر خسارت این حشره برگ ها زرد می شوند و در صورت حمله شدید خزان می کنند.
۲- خشکیدن سرشاخه ها نیز از جمله خسارت این آفت می باشد و گاهی اگر جمعیت آن کنترل نشود شاخه های اصلی را نیز خشک می کند.
۳- در اثر حمله سپردار قرمز مرکبات میوه ها نیز می ریزند. در صورتیکه مبارزه دیر انجام گیرد، حتی پس از سمپاشی نیز میوه ها ممکن است ریزش نمایند.
۴- برخلاف سپردار قهوه ای، این آفت به تمام قسمت های درخت اعم از تنه، سرشاخه میوه و برگ حمله می کند و از حشرات Toxinoferous می باشد. یعنی بزاق آن در داخل نسج نبات ایجاد اختلالات فیزیولوژیک می کند. زردی برگ ها نشانه آنست که این اختلال سیستمیک بوده و با شیره گیاهی در تمام قسمت های درخت بخصوص در شاخه های انتهائی گسترش می یابد.
کنترل بیولوژیک آفت
عوامل طبیعی کنترل کننده که در مورد سپردار قهوه ای روی این گونه نیز اثر قابل توجه دارند. Prospaltella aurantii گونه ایست که در کالیفرنیا مخصوصا در آزمایشگاه پرورش داده می شود و برای مبارزه بیولوژیک با این آفت در باغ های میوه به کار می رود.
منبع : کتاب درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.
دیدگاهتان را بنویسید