کاشت خرما و خواص آن
درخت خرما .Phoenix dactylifera L یکی از قدیمی ترین و اصلی ترین محصولات در جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا به شمار می رود. علاوه بر این، خرما را می توان در استرالیا، مکزیک، آمریکای جنوبی، آفریقای جنوبی، و ایالات متحده، به ویژه در جنوب کالیفرنیا، آریزونا و تگزاس کشت کرد. درخت خرما متعلق به خانواده Arecaceae (Angiosperms، monocotyledon) است که از ۲۰۰ جنس و بیش از ۲۵۰۰ گونه تشکیل شده است و به دلیل داشتن میوه‌های خوراکی شیرین کشت می‌شود. در این مطلب از سایت دی مگ با کاشت خرما و خواص بی نظیر آن آشنا خواهیم شد.
Coryphoideae phoeniceae یکی از جنس‌هایی است که تقریباً ۱۴ گونه دارد. که بومی مناطق گرمسیری یا نیمه گرمسیری جنوب آسیا یا آفریقا از جمله Phoenix dactylifera L است. نام گونه dactylifera به معنای «انگشت‌دار» است که به خوشه‌های میوه اشاره دارد. dactylifera از واژه یونانی dactylus به معنای «انگشت» و واژه لاتین ferous به معنای «حمل‌کننده» است.
گیاهشناسی نخل خرما
- گل‌های درخت خرما کوچک و زرد رنگ هستند که مستقیماً به سنبلچه‌ها متصل می‌شوند.
- به عنوان میوه‌هایی به نام میوه‌های خرما رشد می‌کنند.
- میوه های خرما حاوی یک دانه است.
- توسط پوست فیبری مانند اندوکارپ، مزوکارپ گوشتی و پوست میوه (پریکارپ) محصور شده است.
- شکل مستطیلی دارد، اگرچه برخی از واقعیات ممکن است به شکل کروی نزدیک شوند.
- درخت خرما در سن متوسط ۵ سالگی با میانگین تولید ۴۰۰-۶۰۰ کیلوگرم در درخت در سال شروع به باردهی می کند و تا ۶۰ سال به تولید ادامه می دهد.
گیاهشناسی نخل خرما
- ارتفاع نخل خرما حدود ۲۳ متر (۷۵ فوت) است.
- ساقه خرما با شاخه های هرس شده پایه برگ های قدیمی مشخص می شود و به تاجی از برگ های درخشان به طول حدود ۵ متر ختم می شود.
- سنبله های گل از بغل برگ هایی که سال قبل بیرون آمده اند منشعب می شوند.
- گل های نر و ماده بر روی گیاهان مجزا دیده می شوند.
- بیش از ۱۰۰۰ خرما ممکن است روی یک دسته منفرد با وزن ۸ کیلوگرم (۱۸ پوند) یا بیشتر ظاهر شود.
- نخل خرما به خاک های لومی شنی عمیق با زهکشی خوب با پی اچ ۸ تا ۱۱ (قلیایی) نیاز دارد.
- خاک باید قابلیت نگهداری رطوبت را داشته باشد و عاری از کربنات کلسیم باشد.
تکثیر نخل خرما
در زیر کشت، گل های ماده به طور مصنوعی گرده افشانی می شوند. درخت خرما یا از دانه ها یا از مکنده ها تکثیر می شود، شاخه هایی که عمدتاً در نزدیکی پایه ساقه در سال های اولیه زندگی نخل ایجاد می شوند. شاخه ها برای کاشت های تجاری استفاده می شوند. هنگامی که شاخه ها سه تا شش ساله هستند و ریشه های خود را تشکیل می دهند، آنها را برداشته و کاشت می کنند. نخل ها در ۴ تا ۵ سال پس از کاشت شروع به میوه دادن می کنند و در ۱۰ تا ۱۵ سالگی به باروری کامل می رسند و هر کدام ۴۰ تا ۸۰ کیلوگرم (۹۰ تا ۱۸۰ پوند) یا بیشتر محصول می دهند. نخل های خرما تا ۱۵۰ سال عمر می کنند، اما تولید میوه آنها کاهش می یابد و در فرهنگ تجاری در سنین پایین تر جایگزین می شوند.
کاشت هسته خرما
هسته های خرما را ۳ روز در آب خیس کنید. سپس در ظرف پلاستیکی بی رنگ دستمال سفید مرطوب قرار دهید و هسته های خرما را بر روی آن بگذارید و با دستمال روی هسته ها را هم بپوشانید. درب ظرف را چن سوراخ کنید و روی ظرف قرار بدهید. پس از تقریبا یک ماه هسته ها ریشه می دهند. هسته های ریشه دار شده را در گلدانی مخلوط از خاک برگ و ماسه در عمق ۲ سانتی متری بکارید. روی گلدان را با پلاستیک بپوشانید و در محیطی گرم و با نور زیاد قرار بدهید.
کاشت هسته خرما
تاریخچه کاشت نخل خرما
نخل خرما از دورترین دوران باستان ارزشمند بوده و ممکن است در عراق کنونی منشا گرفته باشد. این میوه غذای اصلی و منبع اصلی ثروت در بیابان های قابل آبیاری شمال آفریقا و خاورمیانه بوده است. مبلغان اسپانیایی این درخت را در قرن ۱۸ و اوایل قرن ۱۹ به دنیای جدید بردند. نخل خرما در جزایر قناری، شمال آفریقا، خاورمیانه، پاکستان، هند، مکزیک و ایالت کالیفرنیا در ایالات متحده رشد می کند. خرما هزاران سال است که در خاورمیانه کشت می شود و شواهد باستان شناسی از کشت خرما در غرب پاکستان، حدود ۷۰۰۰ سال قبل از میلاد را نشان می دهد. مصریان باستان از میوه‌ها برای تهیه شراب خرما استفاده می‌کردند و در هنگام برداشت خرما می‌خوردند.
کشورهای تولید کننده خرما
کشور های مصر، ایران، عربستان سعودی و عراق کشورهای پیشرو در تولید و صادرکننده خرما هستند. میوه های الجزایر و تونس نیز در اروپا به خوبی شناخته شده است. کالیفرنیا بزرگترین تولید کننده آمریکایی است. نخل خرما به عنوان یک درخت زینتی در کنار سواحل مدیترانه اروپا رشد می کند و از برگ های خرما برای جشن یکشنبه نخل در میان مسیحیان و برای جشن سوکوت (عید خیمه ها) در بین یهودیان استفاده می شود. مصر، ایران، الجزایر، عربستان سعودی، عراق، پاکستان، سودان، عمان، امارات و تونس ده کشور برتر تولید کننده خرما هستند.
کاربرد کشورهای تولیدکننده خرما
خواص و مزایای کاشت خرما
با توجه به مراحل بلوغ در طول رشد خرما، تغییرات متفاوتی در رنگ، شیرینی، بافت و ترکیب شیمیایی مشاهده می شود. میوه خرما منبع خوبی از مواد غذایی با خواص و ارزش غذایی بالا است.
- خرما حاوی بسیاری از مواد مغذی مانند: کربوهیدرات، پروتئین، چربی ها و فیبرهای غذایی، مواد معدنی و ویتامین ها است.
- مهم‌ترین ویژگی‌های کیفی خرما عبارتند از رنگ، طعم (سطح قند) و رطوبت (۳۰-۲۶%) هستند.
- خرما سرشار مواد معدنی و کمپلکس ویتامین B مانند تیامین (B1)، ریبوفلاوین (B2)، نیاسین (B3)، پانتوتنیک (B5)، پیریدوکسین (B6) و فولات (B9) است.
- کاروتنوئیدها در بخش های لیپیدی میوه خرما وجود دارند.
- آنها پیش ساز ویتامین A هستند که نقش اصلی در بینایی ایفا می کند و با عمل به عنوان آنتی اکسیدان از سلول در برابر اثرات مضر رادیکال های آزاد محافظت می کند.
- میوه خشک خرما بیش از ۵۰ درصد وزنی قند دارد و هر کدام حدود ۲ درصد پروتئین، چربی و مواد معدنی دارد.
کاربرد کاشت نخل خرما در صنعت
- تمام قسمت های نخل خرما محصولاتی با ارزش و اقتصادی تولید می کنند.
- تنه خرما الوار را فراهم می کند.
- قسمت میانی برگ ها مواد لازم برای جعبه ها و مبلمان را تامین می کند.
- برگ ها خرما برای تولید سبد کاربرد دارند.
- پایه های برگ، برای سوخت استفاده می شوند.
کاربرد کاشت نخل خرما در صنعت
- ساقه میوه برای تولید طناب و سوخت به کار می رود.
- دانه ها را آسیاب می کنند و به عنوان خوراک دام استفاده می کنند.
- از میوه ی خرما شربت، الکل، سرکه و مشروب به دست می آید.
- از شیره خرما به عنوان نوشیدنی استفاده می شود.
- اما چون روش استخراج به نخل آسیب جدی می زند، فقط از درختانی که میوه کمی تولید می کنند برای شیره استفاده می شود.
- جوانه انتهایی نخل خرما به عنوان سالاد مصرف می شود.
آفات و بیماری نخل خرما
یک آفت عمده نخل، سوسک قرمز خرما Rhynchophorus ferrugineus، در حال حاضر تهدیدی قابل توجه برای تولید خرما در بخش‌هایی از خاورمیانه و همچنین نمونه‌های نمادین مناظر در سراسر جهان مدیترانه است. پینهاس و همکاران ۲۰۰۸ از حسگرهای پیزوالکتریک برای تشخیص R. ferrugineus استفاده می کنند. یکی دیگر از آفت‌های مهم حشره Ommatissus lybicus است که مکیدن شیره‌اش منجر به تشکیل کپک دوده می‌شود.
آفات و بیماری نخل خرما
برداشت خرما
نخل خرما بین ۷ تا ۱۰ سال پس از کاشت شروع به تولید محصول مناسب برای برداشت تجاری می کند. نخل های بالغ می توانند ۷۰ تا ۱۴۰ کیلوگرم (۱۵۰ تا ۳۰۰ پوند) خرما در هر فصل برداشت تولید کنند. همه آنها در یک زمان می رسند بنابراین چندین برداشت مورد نیاز است. برای داشتن میوه های خرما با کیفیت، باید خوشه های خرما را قبل از رسیدن در کیسه قرار داد تا میوه ها از شرایط آب و هوایی و حیوانات مانند پرندگان در امان باشند. با کاشت خرما و خواص آن آشنا شدیم.
منبع: Date Palm Tree (Phoenix dactylifera L.): Natural Products and Therapeutic Options, 2017
دیدگاهتان را بنویسید