قارچ ها
قارچ ها موجوداتى کوچک، اغلب میکروسکوپى و فاقد سبزینه (کلروفیل) هستند. اندام رویشى در آن ها نام دارد که در جهات مختلف مى روید و انشعاباتى به نام ریسه یا هیف(Hyphae) پیدا مى کند که به مجموعه آن ها میسیلیوم (Mycelium) گویند. هیف ها، ضمن گسترش بر روى سطح خارجى اندام ها یا داخل بافت هاى میزبان، مواد غذایى مورد نیاز قارچ را تأمین مى کنند
بیش از صد هزار گونه قارچ شناسایى شده، که بیشترآن ها گندرو (ساپروفیت) هستند. این قارچ ها روى مواد آلى مرده زندگى مى کنند و موجب تجزیه آن ها مى شوند. تعداد بسیار کمى از قارچ ها نیز در انسان و در سایر جانوران بیمارى ایجاد مى نمایند و حدود هشت هزار گونه از آنها موجب بروز بیمارى در گیاهان مى گردند.
بعضى از قارچ ها، براى ادامه حیات و تولیدمثل، در تمام طول زندگى باید با گیاه میزبانشان در تماس باشند. به این قارچ ها انگل اجبارى مى گویند. گروهى دیگر از قارچ ها نیز مى توانند هم روى گیاه زنده و هم مواد آلى غیرزنده رشد و تکثیر یابند. این گروه از قارچ ها را انگل اختیارى یا غیراجبارى مى نامند.
ادامه زندگى و نحوه فعالیت بیشترقارچ ها، بستگى زیادى به عوامل محیطى، از جمله حرارت و رطوبت، دارد. قارچ ها بیشتر با تولید هاگ (اسپور) تکثیر مى شوند. اسپور، اندام ویژه تولیدمثلى است، که معمولاً از یک یا چند سلول ساخته شده است. اسپورها، ممکن است به طور غیرجنسى تشکیل شوند و یا این که در اثر یک کنیدى (پدیده جنسى) به وجود آیند. اسپورهاى غیرجنسى را مى نامند. اسپورها از نظر شکل و اندازه متفاوت اند و انواع مختلفى دارند.
تندش (جوانه زدن) اسپور
انتشار قارچ ها، اغلب به صورت اسپور انجام مى گیرد. ولى گاهى انتشار آنها توسط بخش هاى دیگرى از قارچ نیز امکان پذیر است. برخى از اسپورها به کمک تاژک هاى شلاقْ مانند خود حرکت مى کنند، قارچ هایى که اسپورشان فاقد تاژک است، توسط عواملى چون باد، آب، پرندگان، حشرات، سایر جانوران و انسان از گیاه آلوده به گیاه سالم منتقل مىشوند. قارچ ها از طریق منافذ طبیعى، زخم هایى که در سطح گیاه ایجاد شده اند و سلول هاى روى پوست گیاه به بافت هاى گیاهى وارد مى شوند. قارچ ها، پس از استقرار در بافت هاى گیاه، اغلب به کمک اندام هاى مکندهاى به نام مکینه (Haustorium)جذب و استفاده از مواد غذایى مورد مصرف گیاه برای رویش و تولیدمثل خود را آغاز مى نمایند. در مواردى، همین عمل براى ایجاد یک حالت ناسالم و غیرطبیعى در سلول هاى گیاه کافى است و ممکن است باعث بروز علائم موضعى یا عمومى بیمارى در گیاه گردد
هاستوربوم یا مکینه
علائمى که توسط قارچ ها ایجاد مى شوند عبارت اند از: کلروز، نکروز، سفیدک، سیاهک، زنگ، پوسیدگى، بوته میرى، شانْکْر، پیچیدگى برگ، ایجاد گال و ایجاد اسکاب (جَرَب). معمولاً بیمارى هاى گیاهى از روى علائمى که ایجاد مى کنند و با توجه به نوع میزبان شان نامگذارى مى شوند.
از قارچ هاى مهمى که در گیاهان زراعى و باغى بیمارى زا هستند، مى توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قارچ عامل سفیدک داخلی سیب زمینى، انگور و خیار
- قارچ عامل بوته میرى یا مرگ گیاهچه،
- قارچ عامل پیچیدگى یا لب شترى برگ هلو
- قارچ عامل لکّه سیاه سیب
- قارچ عامل زنگ غلّات
- قارچ عامل سیاهک غلات
- قارچ عامل بلاست برنج
- قارچ عامل لکۀ قهوهاى برنج و
- قارچ عامل بیمارى برگ نقطه اى.
دیدگاهتان را بنویسید