بیماری های قارچی گیاه پیاز
۹. بیماری قارچی زنگ گیاه پیاز
علائم بیماری زنگ
علائم اولیه این بیماری قارچی گیاه پیاز ابتدا به صورت خال های سفید روی برگ و ساقه ظاهر می شود که به جوش های نارنجی رنگ توسعه می یابند. برگ هایی که آلودگی شدید دارند ممکن است زرد شده و بمیرند. در اواخر فصل تلیوسپورهای قهوه ای تیره رنگ ممکن است در جوش ها تشکیل شوند.
عامل بیماری
Puccinia porri می باشد. اوردیوسپورها به رنگ زرد نارنجی، کروی یا بیضی شکل هستند. قارچ عامل بیماری پیاز به صورت اوردیوسپور یا تلیوسپور زمستان گذرانی می کند و اوردیوسپورها در بقای بیماری از اهمیت بیشتری برخوردار هستند. بیماری زنگ در گیاهان تحت تنش مثلا شرایط خیلی خشک یا خیلی مرطوب با نیتروژن زیاد شدیدتر است.
مبارزه
استفاده از بذر سالم، زهکشی مناسب، تناوب زراعی و مبارزه با علف های هرز متعلق به خانواده پیاز به کاهش بیماری کمک می کنند. برنامه منظم سمپاشی مثلا استفاده از مانب یا زینب حفاظت لازم را به محصول می دهد. در شرایط غیر مساعد برای عامل بیماری، قارچ کش های محافظتی بیشترین تاثیر را دارند.
زنگ پیاز
۱۰. بیماری قارچی سیاهک گیاه پیاز
سیاهک در گونه های مختلف پیاز دیده می شود. این بیماری گیاه پیاز۳ در ایران، تبریز مشاهده و گزارش شد.
علائم بیماری سیاهک
بیماری پیاز به صورت رگه هایی در برگ، غلاف و غده پیاز دیده می شود. رگه ها با توده ای از اسپورهای سیاه رنگ عامل بیماری پر شده و با پاره شدن آنها اسپورها به بیرون می ریزند. ابتدا برگ های جوان آلوده شده و شکل غیر طبیعی داشته و پیچیدگی پیدا می کند. بوته های آلوده کوتاه می شوند به رشدشان کند شده و ممکن است چند هفته پس از ظهور از بین بروند.
عامل بیماری
قارچ های U. colchici, Urocystis cepulae می باشد. کلامید وسپورها به قطر ۱۲ تا ۱۵ میکرومتر، تک سلولی یا چند سلولی، کروی تا بیضی شکل، قهوه ای رنگ مایل به قرمز، دارای دیواره ضخیم و صاف که با سلول های عقیم و بی رنگ به قطر ۴ تا۶ میکرومتر احاطه شده اند. عامل بیماری به صورت کلامیدوسپور زمستان گذرانی می کند و ممکن است چندین سال در خاک زنده بماند. انتقال وسیع عامل بیماری توسط نشاهای آلوده و پیازهای آلوده می باشد.
مبارزه
ضد عفونی کردن با مواد شیمیایی چون تیرام، کاپتان، فربام با فولپت می تواند در مراحل حساس موجب محافظت گیاهچه شود. برای مبارزه با این بیماری حدود ۶ لیتر فرمالین و یا ۱۵ لیتر مانکوزب را در ۲۸۰ لیتر آب حل نموده در ۴۰۰۰ متر مربع به صورت ردیفی در داروهای کاشت با فاصله خطوط ۶۰ سانتی متر تزریق می کنند. ضد عفونی بذرها با کربوکسین + تیرام به نسبت دو در هزار نیز موثر می باشد.
سیاهک پیاز
۱۱. بیماری دوده ای شدن گیاه پیاز
بیماری دوده ای شدن روی سیر اثر ندارد اما پیاز و موسیر را آلوده می کند.
علائم بیماری
دوده ای شدن اساسا در سطح فلس های خشک پوششی و قسمت تحتانی پیاز سفید بروز می کند. علائم بیماری به صورت نقاط تیره یا مایل به سیاه در روی پیاز ظاهر می شود. این نقاط به صورت دوایر متحدالمرکز هستند. نقاط سیاه رنگ حدود یک سانتی متر قطر دارند. در شرایط مرطوب نقاط آلوده توسعه می یابند و اندام آسروول را تشکیل می دهند که در آنها اسپورهای غیر جنسی یک سلولی بیضی شکل کرم رنگ با شفاف تشکیل می شوند. چنانچه آلودگی از فلس های رویی به لایه های زیرین پیاز انتشار یابد نقاط زرد رنگ در روی آنها تشکیل می شوند. پیازهای آلوده ممکن است بد شکل شده و بیش از موعد جوانه بزنند. آسروول های قارچ مولد دارای خارهای محکم و درخشنده اند که با ذره بین های دستی می توان آنها را دید.
عامل بیماری
Colletotrichum circinans میسلیوم دیواره دار، منشعب و در ابتدای تشکیل بی رنگ است که دیواره ها به مرور تیره رنگ و ضخیم می شوند. کلامیدوسپورها به صورت میانی تشکیل می شوند. عامل بیماری خاکزاد است و احتمالا به صورت میسلیوم یا اسپور در فلس های آلوده پیاز و باقیمانده بوته های آلوده به صورت ساپروفیت بقا می یابد.
مبارزه
ارقام زراعی پیاز های سفید نسبت به ارقام رنگی حساسیت بیشتری به بیماری دوده ای شدن دارند. در مناطقی که بیماری گیاه پیاز۳ شایع است باید به کشت پیاز های رنگی با فلس های پوششی خوب روی آورد و از کشت پیاز های سفید خودداری کرد. تناوب زراعی، استفاده از بذر و نشاهای سالم و کنترل مطلوب بیماری های اندام های هوایی می تواند در کاهش شدت بیماری مؤثر باشد.
مهمترین اقدامات قابل اجرا در کنترل بیماری های سیر و پیاز عبارت اند از
کاشت ارقام مقاوم، استفاده از بقیه پیاز وسیرچه های عاری از بیماری و سایر اقدامات زراعی لازم برای مثال رعایت تناوب زراعی و مدیریت لازم در نابودی بقایای گیاهان آلوده و جلوگیری از انتشار و ایجاد آلودگی های جدید. روش معمولی دیگر استفاده از قارچ کش ها برای ضد عفونی کردن بذر و خاک و سمپاشی مزرعه است. مهمترین اقدام مؤثر و پایدار در کنترل بیماری های پیاز و سیر تلفیق چند روش مبارزه و مدیریت بیماری ها با یکدیگر و به کارگیری روش های مطلوب تولید است.
دوده ای شدن پیاز
منبع :
کتاب بیماری های مهم گیاهان دارویی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ۱۳۸۹
دیدگاهتان را بنویسید