دوره زندگی یک گیاه با جوانه زدن شروع می شود و با تولید مثل پایان می پذیرد. بر این اساس می توان گیاهان را بر سه گروه کلی یکساله، دو ساله، چند ساله تقسیم کرد.
۱- علف‌های هرز یکساله:
علف‌های هرز یکساله آنهایی هستند که همه مظاهر زندگی آنها در یک سال یا کمتر از یک سال طول می‌کشد. بعضی از گیاهان این دوره را در مدت یک ماه یا کمتر طی می‌کنند و بیشتر به نواحی گرمسیر تعلق دارند یکساله آنهایی هستند که همه مظاهر زندگی آنها در یک سال یا کمتر از یک سال طول می‌کشد. بعضی از گیاهان این دوره را در مدت یک ماه یا کمتر طی می‌کنند و بیشتر به نواحی گرمسیر تعلق دارند که با استفاده از باران‌های نادر سبز می شوند و بر اثر گرمای زیاد در مدت کوتاه به ثمر رسیده از بین می‌رود، مانند ستیپا و بعضی از گونه‌های شقایق پاپاور.
برخی دیگر در همان اوایل بهار که شرایط رویش مساعدتر است در یک دوره کوتاه و قبل از آنکه محصول زراعی به ثمر برسد به تکامل می رسند، مثل سورنجان. برخی هم به همراه محصول زراعی به نمو خود ادامه داده با بدست آمدن محصول زندگی آنها به پایان می رسد، مانند تلخه. در صورتیکه شرایط زندگی مثل نور، رطوبت و گرما برای این گونه علف‌های یکساله فراهم باشد ممکن است در همان سال نسل‌های دیگری نیز تولید کنند.
بطور کلی، علف‌های هرز یکساله با بذر سبز می شوند و دوره زندگی خود را یک سال کامل می کنند.
علف های هرز یکساله تابستانه و زمستانه:
گیاهان یکساله ممکن است تابستانی یا زمستانه باشند:
-
گیاهان یکساله تابستانه:
در بهار جوانه می زنند، پس از رشد کردن و گل دادن تا اواخر تابستان بذر تولید می کنند و در پاییز از بین می‌روند.
-
گیاهان یکساله زمستانه:
در پاییز جوانه می زنند، پس از رشد کردن و گل دادن تا اواخر تابستان بذر تولید می کنند و در پاییز از بین می روند. گیاهان یکساله زمستانه، در پاییز جوانه می زنند و قبل از یخبندان تولید برگ های خوابیده یا روزت کرده در بهار سال بعد به رشد خود ادامه می دهند و پس از گل دادن و تولید بذر در تابستان می میرند.
۲- علف‌های هرز دوساله:
این علف‌ها چرخه زندگی خود را در دو سال کامل می‌کنند، یعنی در دو سال بذر جوانه زده ریشه در خاک توسعه می یابد، با یک ساقه کوچک یا برگ‌های روزت مانند زمستان را می گذراند و اغلب در یکی از اعضای خود مواد غذایی ذخیره می سازد. در سال دوم ، این گیاه ساقه، گل و بذر تولید می‌کند و سپس از بین می‌رود. بدین ترتیب فقط در سال دوم زندگی خود تولید بذر می‌کنند.
بعضی از این دسته از علف‌های هرز ممکن است در صورت مهیا بودن شرایط نمو در یک سال دوره دو ساله را طی کنند. نمونه هایی از علف‌های هرز دو ساله عبارتند از هویج وحشی، سگ زبان، شوکران، شنگ و گیاهان خانواده چتریان و اسفنجیان.
۳- علف‌های هرز چند ساله:
این دسته از علف‌های هرز بیش از دو سال زندگی می‌کنند و با آنکه هر سال یک دوره حیاطی را طی می‌کنند پس از تولید مثل از بین نرفته سال‌های متمادی به زندگی خود ادامه می‌دهند. این گیاهان هم با بذر تکثیر می‌شوند هم با اندام‌هایی مانند: ریزوم، استولون، غده یا پیاز. هر سال بخش فوقانی یا اندام‌های هوایی این دسته از گیاهان از بین رفته در بهار سال بعد رشد جدید آن از بخش زیرزمینی گیاه شروع می‌شود و چون ریشه‌ای قوی دارند ریشه کن کردن آنها اغلب مشکل است.
-
نمونه‌هایی از این گونه علف‌های هرز چند ساله از این قرارند:
شیرین بیان، بارهنگ، ترشک، گل قاصد، پیچک، قیاق، مرغ، یونجه باغی، والک، برخی از پیازهای علفی و بوته‌های نسترن و زرشک.
تقسیم بندی علف های هرز چندساله:
علف‌های هرز چند ساله خود به دسته‌های کوچکتری مثل چند ساله ساده، چند ساله خزنده، چند ساله‌های پیازدار و غیر تقسیم می‌شوند.
-
چند ساله ساده:
غالبا با بذر تکثیر می‌شوند و به کمک اندام‌های رویشی، مثل ریشه پایایی که دارای یقه است زمستان را می‌گذرانند؛ و اگر قسمتی از ریشه آنها قطع یا زخمی شوند قسمتی از ریشه می‌تواند گیاه جدیدی را بوجود آورد، مثل گل قاصد یا ترشک.
-
گیاهان چند ساله خزنده:
علاوه بر بذر با اندام‌های رویشی مانند ساقه رونده و ریزوبیوم نیز تکثیر می‌یابند، مثل مرغ و قیاق که با همین اندام‌های رویشی زمستان را می‌گذرانند.
-
گیاهان هرز غده‌ای و پیازدار
بوسیله غده و در واقع ریزوم‌های تغییر شکل یافته با محیط سازش یافته تکثیر می‌شوند مانند اویارسلام که یا به وسیله‌ی پیاز یا برگ تغییر شکل یافته زیاد می‌شوند مثل سیر وحشی. این گیاهان با همین اندام‌ها زمستان گذرانی می‌کنند.
کنترل علف های هرز یکساله و چندساله
کنترل گیاهان هرز دائمی نسبت به علف‌های هرز یکساله و دو ساله احتیاج به هزینه زیادتری دارد. به منظور مبارزه با آنها قطع کردن‌های مداوم برای مدتی بیش از یکسال، شخم مکرر، و استفاده از علف‌کش‌هایی با دوره فعالیت طولانی، لازم خواهد بود. باید توجه داشت که گیاهان هرز نزدیک ۴۶ درصد یکساله، ۹ درصد دو ساله و ۴۵ درصد چند ساله هستند. تعداد بذر تولید شده در علف‌های هرز چند ساله کمتر و در دو ساله‌ها از همه بیشتر است.
دیدگاهتان را بنویسید