اثرات گازهای طبیعی بر رشد گیاهان گلخانه ای
ممکن است گیاهان به وسیله گازهای مضر یا سمی موجود در گلخانه آسیب ببینند. اگر گاز طبیعی که برای گرم کردن گلخانه به کار می‌رود به دلیل نشت یا هر روش دیگر وارد هوای گلخانه شود، می‌تواند به گیاهان آسیب برساند. فقط مقدار کمی گاز طبیعی (۱۰ پی‌پی‌ام) کافی است تا باعث آسیب به گیاهان شود.
گیاهان بهترین معرف‌ها برای تشخیص مسمومیت گازی هستند. گوجه فرنگی و همیشه بهار به غلظت بسیار پایین گاز طبیعی (۱ پی‌پی‌ام) بسیار حساس هستند. همچنین می‌توان از گیاه لوبیا برای تشخیص گاز طبیعی استفاده کرد، چون به غلظت ۲/۵ پی‌پی‌ام آن حساس است.
گاز طبیعی سبب :
۱- پیچیدگی و بدشکلی برگ‌ها می‌شود.
۲- سبب خواب رفتن گل میخک شده و گلبرگ‌ها در انتها به سمت بالا خمیده می‌شوند.
۳- همچنین ممکن است غنچه‌های رز قبل از بلوغ، شکفته شوند.
۴- گاهی در اثر افزایش غلظت گاز تعداد زیادی از برگ‌ها ریزش می‌کنند.
اثرات سایر گازها بر رشد گیاهان گلخانه ای
-
گاز آمونیاک:
از جمله موادی است که در اثر ضدعفونی کردن خاک با بخار آب تولید می‌شود و هرچه مقدار مواد آلی نیتروژن‌دار خاک بیشتر باشد، مقدار بیشتری آمونیاک از خاک خارج می‌شود.
-
جیوه:
جیوه یک فلز سنگین است که در برخی ترکیبات مورد استفاده در گلخانه وجود دارد. جیوه به مقدار زیاد باعث آسیب به گیاهان می‌شود. منبع اصلی جیوه در گلخانه تجهیزات کنترل کننده و دماسنج‌ها هستند. اگر منبع نگهداری کننده جیوه شکسته شود، جیوه فضای گلخانه را آلوده می‌کند. لامپ‌های جیوه‌ای نیز از دیگر منابع تولید جیوه در گلخانه هستند. جیوه در گل رز باعث توقف نمو تعدادی از گل‌های بازشده شده، رنگ گل‌ها تیره تر شده، برگ‌ها سوخته و ساقه‌های جوان زرد و سپس سیاه می‌شوند. اگر به هر دلیلی آلودگی جیوه در گلخانه رخ دهد باید تا حد امکان جیوه را حذف نمود و محل آلوده را با یک لایه آهن پوشاند تا آهن راه جیوه را بسته و مانع از آسیب به گیاهان شود.
-
پنتاکلروفنل:
شامل فنل کلرینه شده در حلال نفتی است. این ماده شامل حدود ۵ درصد وزنی فنل کلرینه شده است. بخار حاصل از پنتاکلروفنل برای انسان و گیاه فوق‌العاده سمی است و این ماده را نباید برای نگهداری چوب اسکلت گلخانه استفاده نمود.
-
دی اکسید نیتروژن:
محصول سوختن مواد سوختنی است. منبع اصلی این گاز در اتمسفر اگزوز اتومبیل است. تقریبا ۷۰ درصد دی‌اکسید نیتروژن اضافه شده به هوا مربوط به اگزوز اتومبیل‌ها است. گیاهان در غلظت های ۲۰۰-۱۰ پی‌پی‌ام دی‌اکسید نیتروژن واکنش نشان می‌دهند. بسته به نوع گیاه، اگر گیاه به مدت ۸-۱ ساعت در معرض دی‌اکسید نیتروژن قرار گیرد، سلول‌ها و بافت‌ها از بین می‌روند. اثر این گاز تجمعی است، یعنی مقادیر کمتر این گاز در مدت زمان بیشتر باعث مرگ گیاه می‌شود.
-
پروکسی استیل نیترات (PAN) :
ماده سمی است که در اثر تاثیر اشعه ماورای بنفش نور خورشید بر هیدروکربن ها و اکسید نیتریک تولید می‌شود. گل اطلسی و تنباکو خیلی حساس به این گاز هستند. در غلظت ۰/۰۱ پی‌پی‌ام کلروپلاست‌های تنباکو تخریب شده و زخم‌ها گسترش می یابند. این گاز در غلظت‌های کمتر باعث کاهش فتوسنتز، کاهش تنفس، کاهش جذب یونی، کاهش ساخته شدن هیدرات کربن و پروتیین و کاهش فعالیت آنزیمی می‌شود.
-
گازهای تدخینی:
گازهای تدخینی مانند کلروپیکرین، متیل بروماید، اتیلن‌دی بروماید و فرمالدیید که برای ضدعفونی خاک به‌کار می‌روند، برای موجودات خاک، حیوانات، گیاه و انسان سمی هستند. اگر این مواد به طرز صحیح مورد استفاده قرار نگیرند، منجر به خسارت می‌شوند.
منابع:
۱- کتاب مدیریت گلخانه (جلد اول)، انتشارت سازمان پارکها و فضای سبز شهرداری تهران.
۲- کتاب مدیریت گلخانه، تکنولوژی تولید محصولات گلخانه ای، انتشارات سلسبیل.
دیدگاهتان را بنویسید