از آفت پسیل گلابی چه میدانید؟

معرفی آفت:

پسیل گلابی یکی از آفات مهم درختان گلابی در اکثر نقاط کشور است. این آفت در اکثر نقاط جهان که گلابی کشت و کار میشود، کم و بیش وجود دارد. منشأ این حشره از اروپا می باشد و از آنجا به سایر نقاط جهان انتقال یافته است. در کشورهای حوزه مدیترانه، آمریکای شمالی و جنوبی، کانادا، ژاپن و اروپا انشار دارد. زیان این آفت در نواحی گرم و خشک به مراتب بیشتر از نقاط سرد و مرطوب است.

مشخصات ظاهری پسیل گلابی:

• تخم

تخم حشره کهربائی رنگ و بطول ۱/۶ تا ۲ میلیمتر می باشد و در قسمت عقبی دارای زائده طویل (Fillament) است. در قسمت جلو تخم زائده دیگری بنام پدانکول (Pedancul) وجود دارد که وسیله اتصال تخم به سطح برگ یا شاخه می باشد.

• پوره

پوره ها ابتدا کهربایی رنگ و بدون بال می باشند، ولی به مرور رنگ آنها تغییر می کنند و خطوط درهم تیره رنگی در نقاط مختلف بدن بوجود می آید. اطراف بدن پوره ها بخصوص در ناحیه شکم دارای موهای طویل و پراکنده می باشد. همچنین ترشحات سفید رنگی در اطراف بدن که اغلب رشته رشته می باشند دیده می شود و از سن چهار آثار بال ظاهر می شود و بتدریج پوره ها تیره رنگ می گردند.

• حشرات کامل بهاره

به رنگ زرد نارنجی، در هر دو فرم بهاره و زمستانه، سر نسبتا بزرگ، غده پیشانی نوک تیز، چشم ها برآمده و نارنجی رنگ و شاخک ها چند مفصلی و منتهی به یک جفت موی حسی می باشند. شکم دارای هفت حلقه و سطح پشتی تیره تر از سطح شکمی است. حشرات کامل دارای دو شکلی فصلی هستند.

• حشرات کامل فرم زمستانه

بطول ۳/۵ تا ۴ میلیمتر و برنگ نارنجی متمایل به قهوه ای می باشند و در پشت سینه و شکم دارای تزئینات نواری تیره رنگ هستند. در این حالت می توانند سرمای زمستان را بخوبی تحمل کنند و حتی جریان شدید باد به ندرت می تواند آنها را از روی سرشاخه ها جدا کند. حشرات کامل در نسل های بعدی اندازه ای کوچک تر در حدود ۱/۹۶ تا ۲/۹ میلیمتر دارند.

بیولوژی آفت پسیل گلابی:

• دوره تخم ریزی

پسیل گلابی زمستان را بصورت حشره کامل در زیر برگ های ریخته شده اطراف تنه درخت در زیر پوست های تنه و حتی سطح زیرین سرشاخه ها می گذراند. اولین تخم ریزی در اوایل اسفندماه صورت می گیرد. تخم ریزی حشرات ماده هنگامی شروع میشود که حرارت از ۱۰ درجه سانتی گراد تجاوز نماید. در این موقع جوانه های درختان میزبان تازه شروع به رشد می کنند. اولین تخمریزی معمولا در روی شاخه ها و در نزدیکی جوانه ها صورت می گیرد.

هر حشره ماده حدود ۳۰۰-۴۰۰ تخم می گذارد. اکثر تخم ها قبل از ریختن گلبرگ ها گذاشته می شود. ولی بطور کلی تخمریزی زمستانه تا پایان ریزش گلبرگ ها ادامه دارد. تخمریزی حشرات ماده هنگامی شروع می شود که حرارت از ۱۰ درجه سانتیگراد تجاوز نماید و تغییرات درجه حرارت از سالی به سال دیگر باعث تغییر تاریخ اولین تخمریزی می گردد. در بهار و تابستان بیشتر تخم ها بر روی برگ بحالت مجتمع در نزدیکی رگبرگ های اصلی گذاشته می شود. تعداد تخم های ماده تابستانه حدود ۵۰۰-۷۰۰ عدد است.

• دوره جنین و پوره

دوره نشو و نمای جنین برای نسل اول در حدود ۱۵ تا ۳۰ روز می باشند، ولی در نسل های بعدی چون درجه حرارت بالاتر است، این دوره کوتاه تر می گرد. پوره ها پس از خروج از تخم متوجه سرشاخه ها می شوند و در روی جوانه های برگ متمرکز می گردند. در اثر تراکم پوره ها روی جوانه ها برگ ها کوچک می مانند و بهم پیچیده می شوند. جوانه های گل می ریزند و درصد تشکیل میوه کاهش می یابد.

• ترشح عسلک

ترشح عسل در نسل اول کمتر است و بنظر می رسد که برگ ها در اوایل رشد به نحو بهتری احتیاجات مواد پروتئینی پوره ها را تأمین می کنند. ولی در نسل های بعدی بخصوص در ماه های گرم تابستان ترشح عسلک شدیدتر می شود. بطوریکه پوره ها اغلب در قطرات درشت عسلک غرق می شوند. و در نواحی گرم و خشک بعلت غلیظ شدن، پوره ها در ترشحات خود مدفون می شوند. باران و شبنم در این موقع موجب نجات پوره ها می گردد. دوره پورگی بستگی به شرایط آب و هوائی دارد و از ۲۰ تا ۳۷ روز تغییر می کند. تعداد نسل حشره تابع شرایط جغرافیائی و آب و هوائی می باشد.

جشنواره پاییزه

جشنواره فروش بذر های خاص و کمیاب با بیش از ۱۲۰۰ رقم تنوع

همین الآن خرید کنید

• نسل آفت پسیل گلابی

بطور کلی در نقاط مختلف برای این حشره ۲-۷ نسل ذکر کرده اند. چنانچه در سال ۱۳۴۲ در اطراف کرج که شرایط آب و هوا مساعد بود، تا ۷ نسل این حشره دیده شد، و پوره های نسل هفتم در آبان ماه در روی درختان مشاهده گردید. پسیل گلابی پنج نسل در سال دارد و طول دوره زندگی نسل اول نزدیک به دو ماه و نیم، نسلهای دوم تا چهارم ۳۵-۴۰ روز و نسل پنجم حدود ۶ ماه بوده است و حداکثر انبوهی آفت در نسل آخر می باشد.

نحوه خسارت آفت پسیل گلابی:

زیان پسیل گلابی مانند سایر حشرات مکنده از طریق مکیدن شیره گیاهی باعث ضعف درختان میزبان می گردد. این حشره مانند شته ها و شپشک ها در دوره پورگی و بلوغ برای تأمین پروتئین مورد نیاز بدن خود مقدار زیادی شیره نباتی را می مکد و پس از جذب مواد پروتئینی و نشاسته ای لازم، بقیه را بصورت مایع چسبناکی که محتوی نزدیک به ۷۰٪ مواد قندیست دفع میکند. از این رو این آفت را گاهی عسلک نیز می نامند.

در موقع حمله شدید این آفت سطح برگ و حتی شاخه و تنه درختان بشدت به این مایع چسبناک آلوده می شود. گاهی تراکم قطرات عسلک در برگ ها باعث تمرکز اشعه خورشید و در نتیجه ایجاد سوختگی در سطح برگ می گردد و از طرفی در اثر بسته شدن روزنه های برگ، عمل تهویه و تنفس در آنها متوقف می گردد. این برگ ها بزودی زرد می شوند و می ریزند.

بعلاوه وجود مواد قندی محیط مناسبی برای نشو و نمای قارچ های مولد دوده (Funmagine) بوجود می آورد که همراه با ورقه ای از گرد و خاک عمل کربن گیری نباتات را به کلی مختل می سازد و برگ ها می ریزند. در اثر اختلال در تغذیه و تنفس رشد گیاه و تشکیل جوانه های برگ و گل در روی شاخه ها متوقف می ماند و در نتیجه برای سال بعد، جوانه های گل و میوه روی درخت تشکیل نمیگردد و میوه های همان سال ریز و بدشکل می شوند و آلودگی میوه ها به عسلک در موقع برداشت ایجاد مزاحمت می کند و در انبار باعث کپک زدگی و فساد میوه می شود. قدرت مقاومت گیاه در برابر سرما نیز کم شده و بکلی ممکن است خشک شود.

نحوه ایجاد بیماری :

در سال های اخیر پسیل گلابی را ناقل بیماری شبه ویروسی بنام میکوپلاسموز نیز می شناسند. این بیماری باعث پلاسیدگی ناگهانی شاخه و برگ و متعاقبا خشکیدن سریع درختان گلابی می شود. عوارض مشابهی در باغات گلابی نقاط مختلف کشور بچشم میخورد که در خور مطالعه و بررسی می باشد.

منبع: کتاب آفات درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.

دکتر فاطمه سکه چی