سموم شیمیایی
در مبارزه با آفات کاربرد سموم شیمیایی تنها راه نیست، بلکه آخرین راه است و در مصرف آن باید نهایت دقت به عمل آید. در گیاه پزشکی، اصل بر این است که وقتی انبوهی جمعیت آفت به حدی برسد که زیان اقتصادی آن به وضوح قابل توجه باشد، باید اقدام به سمپاشی نمود. به صرف دیدن چند سوراخ روی برگ یا کرمو بودن معدودی از میوه ها، نباید به مبارزه شیمیائی اقدام کرد. باید دقیقا مطمئن بود که نتایج حاصل از عملیات سمپاشی بر مخارج مربوط به خرید سموم، دستمزد کارگر، استهلاک ماشین آلات و عواقب نامطلوب سموم، افزونی چشم گیر دارد. به عبارت دیگر سطح زیان اقتصادی باید در هر منطقه و برای هر آفت دقیقا مشخص شود
سمپاشی
در مبارزه شیمیائی با آفات موقع سمپاشی و دقت در عملیات سمپاشی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. مهمترین سموم اگر بی موقع مصرف شود، نتیجه بخش نخواهد بود. برعکس، اگر عملیات سمپاشی به موقع صورت گیرد، حتی سموم کم اثر نیز نتایج قابل توجه می دهند. سپردار واوی سیب (Lepidosaphes malicola Borkh) از جمله آفاتی است که اگر به موقع و در مرحله پوره سن اول که هنوز سپر ترشح نکرده است روی آن سمپاشی شود، بسادگی از بین می رود. معروف است که با آب معمولی هم به مقدار زیادی نابود می شود. برعکس، اگر این موقع که ۲۴ تا ۴۸ ساعت بیشتر نیست، از دست برود، و بخصوص در مرحله تخم، قوی ترین سموم هم روی آن اثر نمی کنند.
عمده عدم موفقیت ها در مبارزه با آفات ناشی از عدم آگاهی به حساسترین مرحله زندگی آفت و ندانستن موقع مناسب است. برای حصول موفقیت کافی باغداران و کسانی که کار مبارزه با آفات را بر عهده دارند، باید بیولوژی آفات را به خوبی بدانند و حساس ترین مرحله مبارزه را بشناسند.
زمان اعمال سمپاشی:
تاریخ دقیق سمپاشی با توجه به حساس ترین مرحله زندگی آفت از نقطه ای به نقطه دیگر متفاوت است. در نظر گرفتن یک تاریخ ثابت برای مبارزه با آفت بخصوص در سالها و مناطق مختلف اشتباه است. حتی ارتباط دادن مرحله رشدی گیاه با زندگی حشره در خیلی از موارد خالی از اشکال نیست.
امروزه به تجربه ثابت شده که در حرارت های پائین و نزدیک به صفر شرایط رشدی گیاه با حشره آفت یکنواخت نیست و چه بسا که رشد گیاه چندان متوقف نشود، ولی مثلا رشد جنین در داخل تخم کرم سیب متوقف گردد. به همین جهت نصب دستگاه های پیش آگاهی، بعنوان مثال، وسایل هواشناسی، تله های طعمه ای، نوری یا فرمونی در هر منطقه کمک شایانی به تعیین مهم ترین موقع مبارزه می کند. وزارت کشاورزی به کمک کشاورزان در هر منطقه باید در این زمینه اقدام کند و از طریق دستگاه های ارتباط جمعی به مردم آگاهی بدهد.
سالیانه میلیون ها انسان به وسیله حشرات ناقل بیماری از بین می روند و یا معلول می شوند و همچنین زیان حاصل از حشرات، کنه ها، بیماری های گیاهی، علف های هرز و موش سالیانه چندین میلیارد دلار تخمین زده می شود، بدیهی است مدیریت کنترل آفات برای آینده بهداشت، کشاورزی و صنعت حیاتی است و در این قالب با توجه به کنترل های زراعی، بیولوژیکی، فیزیکی، مکانیکی و قرنطینه ای، مصرف آفت کش ها ضروری به نظر می رسد و اثرات آنها روی موجود زنده مورد توجه است.
سموم
کلمه سمی (Toxic) از کلمه یونانی Toxikon آمده است و به معنای توانائی برای ایجاد اسیب یا مرگ در موجود زنده است و سمیت (Toxicity) میزان سمی بودن جسم است. هر ماده شیمیائی ممکن است دو نوع مسمومیت را در جانوران ایجاد کند. نوع اول مسمومیت حاد است که شخص در معرض یک دز بالای سم قرار می گیرد و شدت مسمومیت به توانائی ماده شیمیایی و چگونگی راه ورود ماده سمی به داخل بدن بستگی دارد.
نوع دوم مسمومیت مزمن است که در نتیجه تماس طولانی شخص با دوز پائین ماده سمی رخ می دهد و سنجش توانائی هر سم با ۵۰LD هر سم نشان داده می شود. ۵۰ LD هر سم، میزانی از سم است که اگر یک جمعیت حشره در معرض آن قرار گیرد ۵۰ درصد آن جمعیت، تلف می شوند و اگر به یک موجود زنده پستاندار خورانده شود احتمال مرگ آن ۵۰ درصد است و برحسب ug /g ،mg / kg بیان می شود.
۵۰LC نشان دهنده متوسط غلظت مایعات به خصوص آب به مواد شیمیایی آفت کش می باشد که موجب مرگ ۵۰ درصد از موجودات داخل آن می گردد. p.p.m نشان دهنده یک قسمت از ماده سمی در یک میلیون قسمت از مایعات و یا بطور کلی موادی که آلوده به سم شده اند می باشد و گاهی این معیار برای نشان دادن حداقل آلودگی مواد خوراکی به سموم آفت کش که برای انسان و دام بی خطر هستند بکار می رود.
فرمولاسیون
در بیشتر موارد نمی توان ماده مؤثر را به شکل مستقیم علیه آفات بکار برد و باید عملیاتی به منظور استفاده عملی روی آن انجام شود. این عملیات آماده سازی را فرمولاسیون می نامند. فرمولاسیون به مجموعه عملیاتی که روی ماده مؤثر آفت کش انجام میدهند تا خواص آفت کش را از نظر انبار کردن، حمل و نقل، کاربرد، مؤثر بودن، پایداری و بهداشت بهبود بخشند و دلیل دیگر فرموله کردن آفت کش ها این است که در عمل مقدار کمی ماده مؤثر باید در سطح وسیع پراکنده شود و در واقع کلمه فرمولاسیون از نظر تجاری به آخرین مرحله آماده سازی آفت کش در کارخانه اطلاق می شود.
یک ماده مؤثر را می توان به چند صورت فرموله کرد. نوع فرمولاسیون هایی که امروزه ساخته و مصرف می شود تحت تأثیر قوانین کشورها و تقاضای مصرف کنندگان، در حال تغییر است و فرمولاسیون هایی که مصرف آنها ایمن تر و آسان تر است، بیشتر خواستار دارند و میزان ماده مؤثره و نوع فورمولاسیون در روی برچسب هر بسته نوشته می شود.
منبع: کتاب درختان میوه و مدیریت کنترل آنها، انتشارات مرکز نشر سپهر، ۱۳۹۳.
دیدگاهتان را بنویسید