بیماری قارچی گیاه دارویی جنسان
۴.پوسیدگی ریشه گیاه دارویی جنسان
پوسیدگی ریشه توسط Phytophthora
عامل بیماری در شرایط مرطوب، ایجاد خسارت شدید می کند و قادر است تمام کشت ایران را در چند هفته از بین ببرد. این بیماری در آمریکا به عنوان یکی از مخربترین بیماری های جنسان مطرح است. قارچ عامل بیماری در مزرعه به سرعت گسترش می یابد و قادر است به مزارع آماده برداشت حمله کرده و در مدت ۲ تا ۳ هفته تمام سیستم ریشه را تخریب کنند. بارندگی و آب و هوای سرد شرایط مناسبی را برای آلودگی و گسترش بیماری قارچی گیاه دارویی جنسان فراهم می کند.
علائم بیماری
ریشه های آلوده قبل از اینکه متلاشی شوند تغییر رنگ داده و نرم و آبکی می شوند. بر روی ریشه ها به صورت پراکنده نواحی به رنگ سیاه ایجاد می شود که بعدا دچار پوسیدگی می شوند. گیاهان آلوده علائم پژمردگی را نشان می دهد. رنگ ریشه های آلوده تغییر کرده و به صورت نرم با بوی تند ظاهر می شوند. در نهایت ریشه های آلوده متلاشی می شود.
چرخه بیماری
عامل بیماری قارچی گیاه دارویی جنسان می تواند تمام زمستان را در خاک و ریشه های آلوده سپری کند. اسپورها قادرند در غیاب میزبان در خاک برای چندین سال بقا داشته باشند. مطالعه عوامل محیطی نشان داده است که پیشرفت بیماری در دمای ۲۰ تا ۲۴ درجه شدید است. اغلب بیمارگر باعث آلودگی شاخ و برگ می شود و در ادامه بیماری، علائم سوختگی بر روی برگ دیده می شود. توسعه علائم بیماری بر روی برگ ها در شرایط بارندگی و سرد به صورت نواحی به رنگ سیاه مایل به سبز تیره است.
عامل بیماری
(Phytophthora Cactorum (Lebert and Cohn است.
معمولا کلامیدوسپورها انتهایی ولی گاهی به صورت میانی نیز دیده می شود. اسپورانژیوم ها به واسطه داشتن پاپیل از کلامیدوسپورها قابل تشخیص هستند. وجود دیواره در هیف کلامیدوسپورها را از تورم های هیفی سایر گونه Phytophthora قابل تشخیص می سازد. دیواره کلامیدوسپورها از دو لایه است لایه درونی نازک و لایه بیرونی کمی ضخیم تر است. اسپور توسط پریپلاسم احاطه شده و اگونیوم دارای دیواره است.
در آمریکا گونه Phytophthora cactorunt در خاک های جنگلی نواحی کشت جنسان دیده شده است. قارچ عامل بیماری دارای رفتار بیماری زایی ویژه ای است. گونه Phytophthora cactorum همچنین باعث سوختگی برگ در جنسان می شود. علائم بیماری در فصل های سرد و دارای بارندگی گسترش می یابد. آلودگی باعث ایجاد لکه هایی به رنگ سیاه مایل به سبز تیره بر روی برگ می شود. در ادامه لکه ها به رنگ قهوه ای تیره تغییر کرده و مرگ بافت های گیاه رخ می دهد.
آلودگی در زمان بارندگی های فراوان ایجاد می شود و زئوسپورها را به سطح برگ منتقل می کند. زخم های آلوده می توانند بر روی برگ تولید اینوکلوم ثانویه کنند که باعث گسترش بیماری به سایر گیاهان می شود.
مبارزه
مشاهده شده که تدخین خاک خزانه های جنگلی با تدخین کننده هایی همچون ورلکس، مایلور، واپام و غیره باعث کنترل بسیار خوب پوسیدگی های به وجود آمده توسط قارچ P. cactorum می شود. در ژاپن، کره و چین دیده شده که عملیات زراعی از قبیل شخم عمیق بین پشته ها به منظور ایجاد زهکش مناسب در پیشگیری از بیماری سودمند است. برای کنترل بیماری سمپاشی مرتب با قارچ کش های پیشگیری کننده و همچنین کاربرد قارچ کش های سیستمیک توصیه شده است. برای کنترل سوختگی برگ، سمپاشی شاخ و برگ با قارچ کش های سیستمیک توصیه شده است.
پوسیدگی فایتوفتورا ریشه
۵.پوسیدگی فوزاریومی ریشه گیاه جنسان
پوسیدگی فوزاریومی ریشه جنسان از کره گزارش شده است. بررسی های انجام شده در سه ناحیه اصلی تولید جنسان نشان داد که زادمایه های فوزاریوم در خاک مزارع جنسان و مزارعی که جنسان برای اولین بار کشت می شده فراوان است.
عامل بیماری: قارچ .Fusarium solani (Mart) Sacc عامل بیماری است.
مبارزه: عملیات معمول ضد عفونی با قارچ کش ها در بیماری های خاکزاد در کنترل بیماری مؤثر خواهد بود. تلاش هایی نیز برای شناسایی ارقام مقاوم به قارچ های عامل پوسیدگی ریشه انجام شده است. اخیرا چندین لاین شناسایی شد که به F. solani مقاومت نشان می دهند.
۶.پوسیدگی ریشه توسط Cylindrocarpon
قارچ Cylindrocarpon بر روی ریشه های جنسان ایجاد زخم هایی به رنگ قهوه ای مایل به نارنجی می کند. آلودگی اغلب باعث ایجاد بدشکلی بر روی ریشه ها می شود. در مراحل اولیه بیماری لایه های بیرونی ریشه ها تحت تأثیر قرار می گیرند و در ادامه آلودگی به صورت عمیق تر توسعه می یابد. در بهار سال بعد گیاهان آلوده جوانه نمی زنند. معمولا برگ ها کمرنگ و دچار پژمردگی می شوند.
عامل بیماری
Cylinidrocarpon destructans (Zinssm) Scholten می باشد. درمورد اینکه Cylindrocarpor باعث پوسیدگی ریشه جنسان می شود هنوز نظر قطعی وجود ندارد. قارچ دیگری که باعث پوسیدگی ریشه می شود Fusarium است که اغلب همراه با قارچ Cylinidrocarponدر این بیماری دیده شده است. احتمالا بیماری در نتیجه ترکیبی از چند قارچ ایجاد می شود. عامل پوسیدگی ریشه جنسان در این به عنوان جدایه جدیدی از قارچ .Cylinidrocarpon spشناخته می شود. جدایه ژاپنی Cylindrocarport destructans f.sp. panacis تعیین شده است.
پوسیدگی ریشه با Cylindrocarpon
۷. نماتد مولد گره ریشه گیاه دارویی جنسان
نماتدهای گره ریشه در انواع خاک ها وجود دارند. گیاهان بیمار تغییر رنگ، کاهش رشد و پژمردگی نشان می دهند. بر روی ریشه ها نیز تورم های شبیه گره دیده می شود که گال نامیده می شوند. نماتدها بلافاصله بعد از خروج از تخم به ریشه جنسان حمله می کند. بر روی ریشه بیمار تعداد زیادی گال ایجاد می شود. بیماری توسط گونه های Meloidogyne ایجاد می شود. از روش های پیشنهاد شده برای کنترل بیماری می توان انتخاب زمین های عاری از بیماری جهت کشت، رعایت بهداشت، ادوات کشاورزی و تدخین خاک با نماتد کش ها را نام برد.
۸. مرگ گیاهچه گیاه دارویی جنسان
گیاهچه های جنسان اغلب توسط چندین نوع قارچ آلوده می شوند. مرگ پیش رویشی و پس رویشی گیاهچه های جنسان متداول است. عوامل بیماری زای خاکزاد همچون قارچ های .Rhizoctonia solani ،Pythium sp و .Phytophthra sp همراه با بیماری های مرگ گیاهچه دیده شده اند. ریشه های جوان بلافاصله بعد از جوانه زنی توسط این عوامل مورد حمله قرار می گیرند و دچار تغییر رنگ و پوسیدگی ریشه می شوند. قارچ Rhizoctonia solani که بر روی پوشال پوشش بسترهای بذر وجود دارد به گیاهچه ها حمله می کند و بر روی ساقه های تازه رشد کرده ایجاد زخم می کند. استفاده از پوشال تازه بر روی بسترهای بذر برای کاهش وقوع بیماری گیاه دارویی جنسان۱ توصیه شده است.
۹.پوسیدگی سیاه ریشه
علائم بیماری
ریشه های آلوده به صورت نرم، آبکی و به رنگ سیاه تغییر می کنند. قارچ عامل بیماری در محل آلودگی تولید تعداد زیادی اسکلرت می کند. معمولا بیماری در بهار گسترش می یابد.
عامل بیماری : Sclerotinia panacis است.
مبارزه
یکی از روش های توصیه شده جهت کنترل بیماری رعایت اصول بهداشتی به وسیله اجتناب از جا به جایی خاک یا ریشه های آلوده از نواحی آلوده به نواحی عاری از بیماری است.
منبع :
کتاب بیماری های مهم گیاهان دارویی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ۱۳۸۹
دیدگاهتان را بنویسید