گیاه اسفرزه و بیماری های آن
۱.سفیدک کرکی یا داخلی
علائم بیماری
علائم اولیه بیماری گیاه دارویی اسفرزه به صورت لکه های زرد کمرنگی کوچک بر روی برگ هاست که به تدریج گسترده شده و برگ ها را به طور کامل تخریب می کند. در سطح رویی برگ ها نواحی کلروتیک توسعه می یابد و در سطح پایینی برگ ها پوشش سفید خاکستری رنگی از رشد میسلیوم های قارچ توسعه پیدا می کند. در ادامه برگ های آلوده کلروتیک و به رنگ قهوه ای تغییر می کنند و پیچیدگی، چروکیدگی و خشکیدگی در برگ های گیاهان بیمار اتفاق می افتد. گاهی توسعه نوارهای کلروتیک در طول رگبرگ میانی قابل مشاهده است. در چنین مواردی، رشد کر کی فراوانی بر روی سطح پایینی برگ ها مشاهده می شود. سرانجام تمام برگ نکروتیک شده و در صورت شدت بیماری گیاه ظاهری سوخته را نشان می دهد. تشکیل اسپورهای فراوان باعث ضخیم شدگی برگ های آلوده می شود.
عامل بیماری: دو گونه Peronospora alta Fuckel و Peronospora plantaginis Underwood عامل بیماری می باشند.
مبارزه
بیماری هم در بذر و هم در خاک قابلیت حفظ حیات دارد. استفاده از بذر زیاد باعث افزایش بیماری می شود. خیساندن بذرها در محلول یورو فانجین (۰/۷۵ ٪) همراه دو سمپاشی با یوروفانجین به میزان ۱۵ گرم در هکتار به صورت مؤثری بیماری را کنترل می کند. سمپاشی اول بلافاصله بعد از ظهور بیماری و تکرار آن دوبار در فواصل ۸ تا ۱۰ روز انجام شده است. تیمار بذر با متالاکسیل (۵ گرم در یک کیلوگرم بذر) همراه با سه سمپاشی با استفاده از کاپتافول (۰/۲ ٪) یا متالاکسیل (۰/۰۵ ٪) به طور مؤثری بیماری را کنترل می کند. سمپاشی اول بعد از ظهور بیماری و تکرار سمپاشی در فواصل ۱۰ روز انجام شده است. سمپاشی با قارچ کش هایی چون مخلوط بردو، اکسی کلرید مس، دیتان ۴۵-M یا د یتان ام ۷۸ به عنوان روش پیشگیری کننده برای کنترل بیماری بسیار مفید گزارش شده است.
سفیدک کرکی اسفرزه
۲. مرگ گیاهچه
گیاه Plantago ovata به صورت پیش رویشی و پس رویشی دچار مرگ گیاهچه می شود. گیاهچه های جوان در مقایسه با گیاهان مسن دارای حساسیت بیشتری هستند. در بیماری پیش رویشی، بذرهای کاشته شده سبز نمی شوند و یا در صورت سبز شدن گیاهچه های جوان وقتی به سطح خاک می رسند دچار پژمردگی می شوند؛ در حالی که در مورد بیماری پس رویشی، مرگ گیاهچه ممکن است پس از خروج از خاک صورت گیرد.
علائم اولیه آلودگی به صورت لکه های آب سوخته و سیاه شدگی در قسمت طوقه گیاهچه ها ظاهر می شود. توسعه سریع آلودگی باعث مرگ گیاهچه ها خواهد شود. در صورتی که در زمان بذرپاشی دما و رطوبت بالا باشد، معمولا بیماری ایجاد می شود.
عامل بیماری گیاه دارویی اسفرزه
توسط چندین قارچ Pythium ultimum Trow ، Rhizoctonia solani Kuh، Fusarium oxysporum (Schl) Syn & Hans ایجاد می شود.
مبارزه
تیمار بذر اسفرزه با متالاکسیل یا فنامینوسولف (۵ گرم در کیلوگرم بذر) گاهچه ها را به میزان زیادی در برابر مرگ گیاهچه محافظت می کند. هر چند تیمار بذر با فنامینوسولف باعث مقداری گیاه سوزی می شود.
بیماری های گیاه دارویی اسفرزه
٣. پژمردگی
این بیماری در اوایل رشد گیاه باعث مرگ گیاهچه و در آخر فصل هنگام تشکیل بذر نیز باعث بروز پژمردگی می شود.
علائم بیماری
علائم اولیه بیماری گیاه دارویی اسفرزه شامل تغییر در رنگ برگ های بیرونی گیاه از سبز به نقره ای است. علائم پژمردگی به یک باره تشدید می شود و برگ های پژمرده ریزش می کنند. در نوک ریشه نیز تغییر رنگ ایجاد می شود که همراه با انباشتگی میزان زیادی ریسه قارچ در آوندهای چوب است. تغییر رنگ آوندی و پوسیدگی ریشه نیز مشاهده می شود.
عامل بیماری
قارچ Pythium ultimumn Trow، Fusarium oxysporum (Schl) Syn & Hans و Fusarium solani Ell & Mart به عنوان عامل بیماری گزارش شده اند.
مبارزه
تیمار بذر با یک قارچ کش سیستمیک از قبیل باویستین یا بنلیت (۲/۵ گرم در کیلو گرم) گیاهچه ها را برای یک ماه در مقابل بیماری محافظت می کند.
پژمردگی اسفرزه
۴. سفیدک پودری
این بیماری از اهمیت کمتری برخوردار است. بیماری سفیدک پودری در زمان گلدهی ظاهر می شود. ابتدا لکه های کوچک سفید مایل به خاکستری بر روی برگ ها ظاهر می شود که به تدریج بزرگ شده و سرانجام تمام سطح برگ را توده پودری سفید رنگی می پوشاند.
عامل بیماری : Erysiphe cichoracearum می باشد.
مبارزه: بیماری را می توان بلافاصله بعد از ظهور علائم به وسیله سمپاشی با کاراتان (۲/. درصد) یا ترکیبات سولفور قابل حل در آب کنترل کرد.
سفیدک پودری اسفرزه
۵. سوختگی برگ
علائم بیماری
علائم بیماری گیاه دارویی اسفرزه به صورت لکه هایی به رنگ سبز تیره مایل به زرد در قسمت نوک برگ است. برگ های مسن تر به شدت آلوده می شوند. در بیش از ۵۰٪ پهنک برگ لکه های نکروتیک نامنظمی دیده می شود که به سرعت بزرگ می شوند. در مرحله پیشرفته بیماری، برگ ها به واسطه ی علائم سوختگی سیاه می شوند. ادامه بیماری باعث مرگ و خشکیدگی برگ ها می شود. آلودگی شدید اغلب باعث چروکیدگی و سیاه شدگی بذرها نیز می شود.
عامل بیماری: .Alternaria alternata (Fr.) Keissler
بیماری ویروسی گیاه دارویی اسفرزه
۶. بیماری های ویروسی
هشت ویروس بیماریزای گیاهی از گیاه Plantago گزارش شده است که دو تا از آنها عبارت اند از:
ویروس Ribgrass mosaic virus از Tobamovirus و ویروس Plantain virus x از Potexvirus که قبلا شناسایی شده بودند. اعتقاد بر این است که شش ویروس دیگر قبل از این شناسایی نشده اند. به همین خاطر، به صورت آزمایشی در گروه های Carlavirus ،Potyvirus ،Caulimovirus ،Potexvirus و دو ویروس ایزومتریک با خصوصیات مشابه با گروه Necrovirus و Tombusvirus گروه بندی شدند.
انواع مختلف ویروس از گیاه Plantago شناسایی شده که نشان می دهد این گیاهان به دامنه وسیعی از ویروس های گیاهی حساس هستند و ممکن است به عنوان میزبان واسط ویروس های مختلف برای آلوده سازی سایر گیاهان عمل کنند.
منبع :
کتاب بیماری های مهم گیاهان دارویی، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ۱۳۸۹
دیدگاهتان را بنویسید