تاریخچه بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی Rhizoctonia Rot of Tomato
خسارت بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی Rhizoctonia Rot of Tomato در بعضی کشورها تا ۵۰ درصد محصول برآورد شده و به عنوان عامل محدود کننده کشت گوجه فرنگی به حساب می آید. این بیماری در سال ۱۳۶۲ در مزارع گوجه فرنگی مناطق قائم، شهر ساری، و به شهر مشاهده شده و خسارت بیماری قابل توجه گزارش گردیده است. در بعضی از مزارع این مناطق تا ۳۰ درصد محصول از این بیماری آسیب دیده اند.
علایم بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی
- این قارچ موجب بوته میری قبل از خروج گیاهچه ها میشود.
- نشانه های بیماری در ریشه ها به صورت زخمهای تیره و در ساقه به صورت شانکر و یا پوسیدگی طوقه ظاهر میگردند.
- علایم بیماری به صورت لکه های فرورفته مدور به قطر کمتر از ۱ تا ۴ سانتیمتر در روی میوه های سبز و رسیده ظاهر میشود.
- رنگ لکه ها قهوه ای روشن و بافت معمولاً دارای حلقه های متحدالمرکز قهوه ای کمرنگ و پررنگ بوده و در بسیاری موارد شکافهایی در سطوح پوسیده دیده میشود که در محل شکاف میسلیوم قارچ قابل مشاهده است.
- اغلب میوه هایی که در تماس با خاک هستند آلوده شده و پس از پیشرفت پوسیدگی قارچ در محل تماس میوه با خاک رشد نموده و ذرات خاک به سطوح پوسیده می چسبند.
بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی
عامل بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی Rhizoctonia Rot of Tomato
عامل پوسیدگی رایزوکتونیایی میوه گوجه فرنگی قارچ Rhizoctonia solani Kohn hsj است که فرم جنسی آن Thanatephorus cucumeris (Frank.) Donk است. بر اساس مطالعات انجام شده جدایه های این قارچ از گروه آناستوموزی چهار (۴-AG) هستند.
متوسط قطر ریسه در جدایه های مختلف گوجه فرنگی بین ۷/۸۵ – ۷/۴۵ میکرومتر بوده و دارای سلولهای چند هسته ای است. دمای بیشینه بهینه و کمینه رشد این قارچ به ترتیب ،۳۵۳۸، ۲۸ – ۲۴ و ۱۰-۷- درجه سانتیگراد است.
زیست شناسی و چرخه بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی
قارچ R solani. یکی از بازدارنده های عمومی خاک است. پایداری و فعالیت آن بوسیله میسلیوم های مقاوم و یا بعضی موقع اسکلروت صورت میگیرد. قارچ میتواند اکثر انواع گیاهان و مواد گیاهی مرده را اشغال نماید. فاکتورهای خاک شامل دما، رطوبت pH و رقابت فعال با ارگانیزمهای مرتبط و پتانسیل مایه تلقیح در پایداری قارچ مؤثر هستند. اجزاء تکثیری قارچ میتواند از طریق اندامهای آلوده گیاه، خاک و هر راه دیگری منتشر شود.
بیماری معمولا در دمایی که برای گیاه میزبان زیان آور است مانند دمای پایین غیر معمول ۱۸ – ۱۵- درجه سانتیگراد خسارت میزند. این قارچ وقتی که خاک رطوبت متوسطی دارد، بیشتر فعال است. ولی زمین های خشک و آب گرفته غرقابی برای گسترش قارچ بازدارنده هستند. قارچ عامل بیماری به راحتی از طریق زخم نفوذ کرده و مستقیما میتواند به بافتهای جوان و پیر نفوذ کند. این بیمارگر سبب فساد سریع بافت میشود.
مدیریت تلفیقی بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی گوجه فرنگی (IDM)
- استفاده از مالچ و قیم برای جلوگیری از تماس میوه گوجه فرنگی با خاک در مناطقی که این بیماری شایع است.
- کاشت ارقام مقاوم گوجه فرنگی
- استفاده از سموم تدخینی جهت ضدعفونی خاک مانند کلروپیکرین و متام سدیم.
منبع: کتاب بیماری های مهم صیفی، جالیز و سبزی در ایران، مصطفی درویش‌نیا، علی دهقانی. انتشارات سروا و تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی(تاک)، ۱۳۹۳.
دیدگاهتان را بنویسید